-Λοιπόν, αστοχήσαμε. Μεγαλώσαμε, δεν ξέρουμε αν την επόμενη περίοδο θα έχουμε δουλειά, τα λεφτά δεν φτάνουν καλά καλά για διακοπές. Στην ηλικία μας μια γενιά πριν έχτιζαν εξοχικά, κάθε οικογένεια είχε δύο αμάξια, ζούσαν τη ζωή τους. Δεν τα θέλω όλα αυτά, αλλά δεν αντέχω άλλο την ανασφάλεια, αυτή τη μόνιμη αίσθηση πως όλα μπορούν ανά πάσα στιγμή να πάνε προς το χειρότερο.
Νομίζω πως η βασική καταδίκη της γενιάς μου είναι πως έζησε την ωρίμανση της και εκπαιδεύτηκε σε μια τελείως άλλη συνθήκη από αυτή που επικρατούσε, όταν τελικά βγήκε να βρει δουλειά ή να ξεκινήσει τη ζωή της. Εκπαιδευτήκαμε μέσα στην καταφερτζίδικη ανεμελιά του «όλοι κάπως θα την βολέψουμε», όταν ακόμη ο δημόσιος υπάλληλος ήταν ο ανθρωπότυπος–πρότυπο και ο άμεσος στόχος. Δάνεια, πελατειακές σχέσεις, τριημεράκια στο εξωτερικό, ασυνάρτητος καταναλωτισμός, η σπατάλη ως ταυτοτικό χαρακτηριστικό. Ακόμα και τότε σε πολλούς από εμάς οι αξίες της προηγούμενης γενιάς βρομάγανε παρακμή και μιζέρια. Δεν ζητήσαμε μερίδιο σε αυτή την τρυφηλότητα. Ζητήσαμε να ζούμε με αξιοπρέπεια.
-Απλώς δεν μπορώ να φανταστώ πως θα είναι, όταν τα παιδιά μεγαλώσουν. Τα θα γίνει με τα φροντιστήρια, τα απλά καθημερινά έξοδα. Αν μπορούσα να φύγω, θα έφευγα. Χωρίς δεύτερη σκέψη. Αυτός ο τόπος δεν αξίζει να τον ζεις. Όσοι έμειναν εδώ, τραβάνε τα μαλλιά τους. Μέχρι πρόσφατα λέγαμε πως αυτή η διαλυμένη χώρα αξίζει για να ζεις μόνο το καλοκαίρι. Τώρα ακόμα και αυτό περιφράχτηκε. Δεν απευθύνεται σε εμάς. Πια υπάρχει μόνο για τους συνταξιούχους της Ευρώπης. Και μια σιχαμένη ελίτ ντόπιων μαυραγοριτών.
Σε μεγάλο βαθμό το μόνιμο έλλειμμά μας είναι αυτό που ξεπληρώνει τη χλιδή των παρελθόντων αγροίκων, τη δική τους ζωή, τη δική του υπερβολή. Το μόνο θετικό όταν το σκέφτεσαι, είναι πως μαζί με την απέχθεια έρχεται και η ώρα αμφισβήτησης των δικών τους αρχών, του τρόπου ζωής τους, των αξιών τους.
Αν κάτι οφείλουμε, είναι να αποβάλουμε από μέσα μας αυτές τις κακοφορμισμένες δεκαετίες. Το ‘80, το ‘90. Όλη αυτή την αγριότητα και τον τρόπο ζωής ενός υπερθετικού ατομικισμού. Να μάθουμε να χρειαζόμαστε λιγότερα δεκανίκια για να απολαύσουμε τον εαυτό μας και για να συνδεθούμε με τους γύρω μας. Καινούριους τρόπους και καινούριες αξίες. Αν αυτή η χώρα είναι για πέταμα, τουλάχιστον τα ταξίδια είναι πιο εύκολα. Πιο φτηνά αν ξέρεις να ψάχνεις. Η γνώση είναι δωρεάν, προσβάσιμη, οι διασκεδάσεις μπορούν να οικοδομηθούν από το μηδέν. Ο κόσμος είναι μεγάλος και η χώρα αυτή απλά ένα τυπογραφικό λάθος στον χάρτη.
-Έχουμε τελειώσει. Είμαστε τελειωμένη γενιά. Περάσαμε τρεις κρίσεις σε δέκα χρόνια και όλα μοιάζουν να πηγαίνουν προς το χειρότερο. Το μόνο που μένει, είναι να προσέξουμε τους επόμενους. Τουλάχιστον να μην τους κάνουμε αυτό που μας έκαναν. Να τους βοηθήσουμε να μην γίνουν σαν εμάς.
Εγώ δεν απογοητεύομαι. Ακόμα και αν τίποτα απολύτως δεν πήγε όπως το περιμέναμε. Όχι για την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε. Αλλά για αυτό που είμαστε. Αυτό με παρηγορεί. Τουλάχιστον δεν έχουμε την απάθεια των παλαιοτέρων. Τη βίαιη μετάβαση από την βαρβαρότητα στην παρακμή, επιχορηγημένη από έναν διορισμό και μια ζωή χωρίς έγνοιες. Οι δικές μας δυσκολίες είναι το πραγματικό σχολείο που δεν κατάφεραν να μας εξασφαλίσουν οι προηγούμενοι. Μια γνώση για το πώς προχωράς, για το πώς στέκεις, για το πώς φέρεσαι στους άλλους και πώς αντιμετωπίζεις αυτούς που έρχονται.
Να προσέξουμε τους επόμενους. Γιατί εμάς δεν μας πρόσεξε κανείς.
Θωμάς Τσαλαπάτης
