Μια νέα κανονικότητα στις διμερείς σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας διαμορφώνεται στη σκιά του πολέμου στην Ουκρανία.
Μια νέα κανονικότητα που οριοθετεί τη μέχρι τώρα, για την ακρίβεια τα τελευταία χρόνια, επιδείνωση, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν σημαίνει ολική επαναφορά σε παλιότερες ευτυχισμένες στιγμές.
Το ανακοινωθέν του Λευκού Οίκου μετά τη συνάντηση Μπάιντεν – Ερντογάν στη Μαδρίτη σύντομο αλλά αποκαλυπτικό, όπως και τα όσα δήλωσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ πριν από τη συνάντηση μπροστά στις κάμερες.
Οι ΗΠΑ δεν φαίνεται να ενοχλούνται από τους ανοικτούς διαύλους επικοινωνίας Πούτιν και Ερντογάν, αλλά συγχαίρουν την Αγκυρα για την προσπάθεια εξαγωγής των σιτηρών της Ουκρανίας στη διεθνή αγορά.
Είναι προφανές ότι η αποδοχή από τις ΗΠΑ της μη συμμετοχής της Τουρκίας στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, με επίκληση της ουδετερότητας την οποία οφείλει να τηρεί μια χώρα που διαμεσολαβεί, πιστοποιεί ότι υπάρχουν στο διπλωματικό παρασκήνιο ανοιχτοί δίαυλοι επικοινωνίας ανάμεσα στην Ουάσινγκτον και τη Μόσχα.
Σε ό,τι αφορά την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, ο συμβιβασμός που διαπραγματεύτηκε ο Στόλτενμπεργκ διέσωσε το κύρος της συνόδου της Μαδρίτης, αλλά δεν έλυσε το πρόβλημα ο σκληρός πυρήνας του οποίου είναι ότι οι δύο βόρειες χώρες δεν έχουν κοινή άποψη για το τι είναι τρομοκρατική δράση με την Τουρκία.
Το ζήτημα των F-16 θα προσεγγιστεί πρώτα με τον εκσυγχρονισμό των παλαιών και στη συνέχεια θα κριθεί αν μπορεί να προχωρήσει με τη συναίνεση του Κογκρέσου η αγορά νέων.
Σε ό,τι αφορά τις απειλές Ερντογάν για νέα εισβολή ευρείας κλίμακας στη Συρία, είναι βέβαιο ότι η συγκεκριμένη ρητορική δεν έχει αντίκρισμα τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή.
Οι ΗΠΑ, αφού τορπίλισαν τον East Med, καταβάλλουν τώρα κάθε δυνατή προσπάθεια για βαρύνοντα ρόλο της Τουρκίας στη μεταφορά ενέργειας από την Ανατολική Μεσόγειο στην Ευρώπη.
Η παραπάνω διαπίστωση προαναγγέλλει τη δραστηριοποίηση των ΗΠΑ προς την κατεύθυνση επίλυσης του Κυπριακού, μια δυναμική στην οποία θα πρέπει να προσαρμοστούν Αγκυρα, Λευκωσία και Αθήνα.
Η προσέγγιση της Τουρκίας με το Ισραήλ αλλά και τη Σαουδαραβία και τους συμμάχους της αποτελεί και μέρος της προσπάθειας των ΗΠΑ για τη διαμόρφωση συσχετισμών φιλικών προς τη Δύση τόσο στην Ανατολική Μεσόγειο όσο και την ευρύτερη Μέση Ανατολή.
Αθροιστικά όλα τα παραπάνω αναιρούν το υποτιθέμενο στρατηγικό δίλημμα της Τουρκίας ανάμεσα σε μια εθνική ατζέντα και νέα γραμμή πλεύσης των ΗΠΑ και της Δύσης στην ευρύτερη περιοχή.
Η δυναμική ανασύνταξης και αναδιοργάνωσης των ερεισμάτων και των συμμαχιών της Δύσης στην ευρύτερη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο είναι μαζί με τις εσωτερικές πολιτικές σκοπιμότητες η αιτία της εμπρηστικής ρητορικής του Ερντογάν.
Αν η επίδειξη πυγμής και αυτοπεποίθησης με το μήνυμα τίποτε δεν μπορεί να γίνει χωρίς και ακόμη περισσότερο εναντίον της Τουρκίας είναι η εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση για τη νέα στρατηγική των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή, τότε η αμερικανική πλευρά θα δείξει κατανόηση.
Τα παραπάνω εμπεριέχουν ένα έμμεσο πλην σαφέστατο μήνυμα ότι στην Ουάσινγκτον κάθε άλλο παρά προεξοφλούν το τέλος της εικοσαετούς «βασιλείας» του Ερντογάν, όποτε ήθελαν να διεξαχθούν οι εκλογές.
Μια νέα κανονικότητα διαμορφώνεται ανάμεσα στην Ουάσινγκτον και την Αγκυρα, μια πορεία που ξεκίνησε όταν η κυβέρνηση Μπάιντεν εγκατέλειψε τις αντιτουρκικές συσπειρώσεις που είχαν διαμορφώσει επί Τραμπ οι σύμμαχοι των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο.
Γιώργος Καπόπουλος
