Η πρόταση νόμου του ΣΥΡΙΖΑ με τίτλο «Άρση διακρίσεων λόγω φύλου στο οικογενειακό δίκαιο, κατοχύρωση δικαιώματος γάμου για όλα τα πρόσωπα και αναγκαίες προσαρμογές της νομοθεσίας» κατατέθηκε στο κοινοβούλιο στις 17/06/2022 και αποτελεί πολιτική και θεσμική τομή για τη χώρα. Πρόκειται για μία συμπεριληπτική μεταρρύθμιση του οικογενειακού δικαίου. Έρχεται να καλύψει νομικά κενά που εξακολουθούν να υπάρχουν και μετά τη νομοθέτηση του συμφώνου συμβίωσης και της νομικής αναγνώρισης ταυτότητας φύλου.
Συνοπτικά προβλέπει: 1) επέκταση του δικαιώματος σύναψης γάμου για όλα τα ζευγάρια με πλήρη δικαιώματα, 2) θεσμοθέτηση του δικαιώματος τεκνοθεσίας, 3) πρόσβαση στις μεθόδους της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, 4) αναγνώριση του δεύτερου μη βιολογικού γονέα, 5) δυνατότητα ληξιαρχικής επιλογής «γονέας I και ΙΙ» για να ξεπεραστούν τα εμπόδια όσων προσώπων και οικογενειών δεν εντάσσονται στο έμφυλο δίπολο «πατέρας–μητέρα».
Και πολιτικός και θρησκευτικός γάμος
Συνομιλήσαμε με τον έμπειρο δικηγόρο Βασίλη Σωτηρόπουλο, για να μας σχολιάσει την πρόταση νόμου του ΣΥΡΙΖΑ. «Πρώτα απ’ όλα δεν μιλάμε μόνο για πολιτικό γάμο και ορθώς. Ο αποκλεισμός και περιορισμός του γάμου ΛΟΑΤΚΙ ατόμων μόνο σε επίπεδο πολιτικού γάμου θα εισήγαγε μία αθέμιτη διάκριση και ως προς το δικαίωμα να αναγνωριστούν οι ήδη υπάρχοντες θρησκευτικοί γάμοι ΛΟΑΤΚΙ ατόμων που έχουν τελεστεί στο εξωτερικό από εκκλησίες που ιερολογούν τους γάμους ΛΟΑΤΚΙ ατόμων. Θα συνιστούσε και αθέμιτο αποκλεισμό αυτών ακριβώς των εκκλησιών για να έρθουν στην Ελλάδα και να δραστηριοποιηθούν, τελώντας το συγκεκριμένο λατρευτικό μυστήριο. Οπότε το γεγονός ότι η νομοθεσία που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ επιτρέπει και τις δύο εκδοχές είναι σαφέστατα συμπεριληπτική», τόνισε στην «Εποχή».
Τεκνοθεσία και γονεïκότητα για όλα τα πρόσωπα
«Έχουμε την αναγνώριση τεκνοθεσίας και για ομόφυλα ζευγάρια που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, το οποίο μέχρι σήμερα δεν υπήρχε. Υπάρχει επίσης και η δυνατότητα να προσφύγουν τα ζευγάρια στην ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, η οποία περιλαμβάνει τόσο τις δυνατότητες της σπερματέγχυσης, όσο και τις δυνατότητες παρένθετης μητρότητας. Υπάρχει κι άλλο ένα στοιχείο και αφορά τα διεμφυλικά ζευγάρια. Ένας κύριος μπορεί να κυοφορήσει ένα παιδί και ο τοκετός θα πραγματοποιηθεί από ένα άτομο που μετά τη νομική αναγνώριση ταυτότητας φύλου είναι εγγεγραμμένο ως “άρρεν”. Σαφέστατα δεν μπορεί να αναφερθεί ως “μητέρα”. Γι’ αυτό, λοιπόν, έχει γίνει δεκτό και προτείνεται από το σχέδιο νόμου του ΣΥΡΙΖΑ, εάν το επιθυμεί, να καταγραφεί στις ληξιαρχικές πράξεις ως “γονέας 1” και “γονέας 2”. Είναι σημαντικό, γιατί έτσι θα υποδεχθεί και το φαινόμενο της διεμφυλικής γονεïκότητας, που αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει απολύτως καμία πρόβλεψη και αν όντως προκύψει ένα παιδί από διεμφυλικό ζευγάρι, ο ληξίαρχος δεν ξέρει τι να κάνει, γιατί η νομοθεσία είναι όλη ρυθμισμένη στο δίπολο “πατέρας” και “μητέρα”. Και για ένα ζευγάρι που αποτελείται από δύο κυρίες ή δύο κυρίους –όπως είναι οι ληξιαρχικές πράξεις αυτή τη στιγμή, δεν υποδέχονται το φαινόμενο της απόκτησης ενός παιδιού, γιατί θα πρέπει να γράψει “πατέρας” και “μητέρα”, ενώ μπορεί να έχεις δύο μπαμπάδες. Έχουμε παιδιά που είναι υποχρεωμένα να καταγραφούν μόνο με τον έναν από τους δύο γονείς τους στο ληξιαρχείο, ενώ έχουν δύο γονείς ομόφυλους», σχολίασε χαρακτηριστικά ο δικηγόρος Β. Σωτηρόπουλος.
«Ο ΣΥΡΙΖΑ στο νομοσχέδιο έχει προβλέψει και κάτι ακόμα πολύ σημαντικό για το θέμα της γονεïκότητας. Αν ένα από τα δύο μέρη του ζευγαριού έχει ένα παιδί από ένα προηγούμενο γάμο ή σχέση, ο δεύτερος μη βιολογικός γονέας μπορεί να αναγνωριστεί ως γονέας με βάση μια δικαστική διαδικασία εκούσιας δικαιοδοσίας. Είναι η αναγνώριση του δεύτερου μη βιολογικού γονέα, είναι πολύ σημαντικό», πρόσθεσε.
Πολιτικές αντιπαραθέσεις και ανακρίβειες
Την ημέρα του Athens Pride ο εκπρόσωπος Τύπου του ΠΑΣΟΚ, Δημήτρης Μάντζος, επιτέθηκε στον ΣΥΡΙΖΑ και υποστήριξε πως «το νομοσχέδιο για το σύμφωνο συμβίωσης το 2015 και για την ταυτότητα φύλου το 2017 υιοθετήθηκαν και έγιναν νόμοι του κράτους χάρη στις ψήφους των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ και του Ποταμιού». Ο εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ Νάσος Ηλίοπουλος απάντησε: «ό,τι δίσταζαν να κάνουν επί χρόνια οι κυβερνήσεις ΝΔ και ΠΑΣΟΚ έγιναν πράξη από μια κυβέρνηση που δεν λογάριαζε το πολιτικό κόστος. Τα υπόλοιπα είναι υπεκφυγές. Θα ψηφίσει το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ την πρόταση νόμου του ΣΥΡΙΖA-ΠΣ για την ισότητα στον γάμο; Δεν έχουμε ακούσει κάτι μέχρι στιγμής».
Ο Βασίλης Σωτηρόπουλος σχολίασε στην Εποχή πως «από την αρχή καλλιεργήθηκε αυτή η ψευδής αντίληψη ότι δεν θα περνούσε δήθεν το νομοσχέδιο με τις ψήφους του ΣΥΡΙΖΑ, επειδή δεν είχε 151 βουλευτές. Αλλά το αληθές είναι ότι στην ονομαστική ψηφοφορία το νομοσχέδιο περνάει και με τη σχετική πλειοψηφία της βουλής, την οποία φυσικά και την είχε ο ΣΥΡΙΖΑ. Επί των παρόντων, σαφέστατα και μόνο με τις ψήφους του ΣΥΡΙΖΑ μπορούσε να περάσει».
Στη Νέα Δημοκρατία, παρά τις πρόσφατες διαρροές στον Τύπο πως η κυβέρνηση ήταν έτοιμη να φέρει προς ψήφιση νομοσχέδιο για τον πολιτικό γάμο, το Μαξίμου μάλλον αναθεώρησε (ενόψει εκλογών;) και δεν φαίνεται να καταθέτει άμεσα κάποια σχετική πρόταση, όπως επίσης δεν πρόκειται να φέρει προς ψήφιση και την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι κυβερνητική επιλογή το νομοσχέδιο να μην προχωρήσει.
Στρατής Ηλιάκης
