Χωρίς προσφυγή στο χρέος, η κυβέρνηση Ντράγκι ανέκτησε από τα δημόσια ταμεία 8 δισεκατομμύρια ευρώ για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα τις αύξησης των λογαριασμών στην ενέργεια και να στηρίξει ορισμένους κλάδους της παραγωγής, όπως ο κλάδος των αυτοκινήτων (με κίνητρα για την αγορά ηλεκτρικών και υβριδικών αυτοκινήτων). Για τους καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, οικιακούς, εμπορικούς και βιομηχανικούς, θα δοθούν 5,8 δισ. Ωστόσο, αυτό δεν είναι απόλυτη καινοτομία. Ήδη το 2021 οι Ιταλοί πολίτες με χαμηλά εισοδήματα επωφελήθηκαν από εκπτώσεις στους λογαριασμούς ρεύματος, νερού και φυσικού αερίου, χάρη στο λεγόμενο «κοινωνικό μπόνους» που αποφασίστηκε από την κυβέρνηση του Τζουζέπε Κόντε, το οποίο στη συνέχεια χρηματοδοτήθηκε από τη νέα κυβέρνηση με 4,7 δισ. το τρίτο και τέταρτο τρίμηνο του 2021. Ήταν μια αυτόματη αναγνώριση, υπολογιζόμενη στους δείκτες εισοδήματος των οικογενειών, για την οποία δεν χρειαζόταν να υποβληθεί αίτηση στα γραφεία των δήμων ή στο ίδρυμα κοινωνικής ασφάλισης INPS, όπως με άλλα βοηθήματα.
Τώρα αυτό το όφελος αναθεωρήθηκε προς τα πάνω για το δεύτερο τρίμηνο του τρέχοντος έτους εξαιτίας της εκτίναξης των τιμών και τις γεωπολιτικές εντάσεις. Συγκεκριμένα, σχεδιάζεται η κατάργηση των «χρεώσεων του συστήματος» για τους οικιακούς και μη οικιακούς καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας χαμηλής έντασης, η μείωση του συντελεστή ΦΠΑ στο 5% για το φυσικό αέριο πολιτικής και βιομηχανικής χρήσης (από 10% έως 22 % που ήταν μέχρι σήμερα, ανάλογα με την κατανάλωση και τον τύπο χρήστη), η επέκταση του «κοινωνικού μπόνους» που απευθύνεται σε οικογένειες χαμηλού εισοδήματος και πελάτες με σοβαρά προβλήματα υγείας και να αφαιρεθούν από τους φόρους ορισμένα έξοδα που θα κάνουν οι εταιρείες για τις ενεργειακές ανάγκες τους.
Από την αρχή της πανδημίας η Ιταλία έχει δαπανήσει πολλά, και πολλά με την έκδοση χρέους, για τα μπόνους και τα βοηθήματα. Συνολικά για το 2020 και το 2021 υπήρχαν έξι τρύπες στον προϋπολογισμό για την αντιμετώπιση της πανδημικής κρίσης, αξίας περίπου 160 δισ. ευρώ. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα μέτρα αυτά, μαζί με το εισόδημα της ιθαγένειας (ενεργό από το 2019), έχουν συμβάλει στη μείωση των κοινωνικών επιπτώσεων της κρίσης. Ο αποσπασματικός χαρακτήρας τους, ωστόσο, εξηγεί επίσης γιατί 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι έχουν διολισθήσει στην περιοχή της απόλυτης φτώχειας τα τελευταία δύο χρόνια. Και οι επιπτώσεις του πληθωρισμού δεν μπορούν ακόμη να εκτιμηθούν. Ας μην ξεχνάμε ότι η Ιταλία είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα όπου οι πραγματικοί μισθοί μειώθηκαν αντί να αυξηθούν τα τελευταία τριάντα χρόνια.
Η αναθεώρηση της δημοσιονομικής πολιτικής είναι κάτι παραπάνω από βέβαιη το επόμενο διάστημα, ενώ οι οικονομικές συνέπειες της πανδημίας, που επιδεινώνονται από τους ανέμους του πολέμου, κάθε άλλο παρά παροδικές είναι. Ως εκ τούτου, θα είναι ακόμη πιο απαραίτητο να προβλεφθούν διαρθρωτικά μέτρα για την αναδιανομή του πλούτου. Από τα μπόνους έκτακτης ανάγκης είναι απαραίτητο να περάσουμε σε μια επικαιροποιημένη φόρμουλα αναδιανεμητικής ευημερίας.
Ο Λουίτζι Παντόλφι είναι πολιτικός επιστήμονας, δημοσιογράφος και συγγραφέας
Πηγή: Η Αυγή
