Σύμφωνα με το Ειδικό Χωροταξικό Σχέδιο για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), ο αριθμός των ανεμογεννητριών στον Δήμο Ανατολικής Μάνης μπορεί να φτάσει τις 219, ύψους 120 μέτρων η κάθε μία, σε όλο το μήκος της χερσονήσου της Μάνης από την Αρεόπολη έως και τη Βάθεια. Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) έχει εκδώσει άδεια παραγωγής για 96 ανεμογεννήτριες, ενώ για 46 έχει ήδη εκδοθεί και η αναγκαία υπουργική απόφαση για την εγκατάστασή τους.
Σημειώνεται πως η Λακωνική Μάνη, μια περιοχή με ιδιαίτερο φυσικό τοπίο, έχει 300 οικισμούς, με 96 απ’ αυτούς χαρακτηρισμένους ως παραδοσιακούς σε σύνολο 118 ολόκληρης της Πελοποννήσου, 1.000 πύργους και πυργόσπιτα, 12 κηρυγμένους αρχαιολογικούς χώρους, 8 κάστρα βυζαντινών και μεταβυζαντινών χρόνων, 1.000 βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες, 271 κηρυγμένα μνημεία ευρύτατου χρονικού φάσματος (από το έτος 10000 π.Χ. έως σήμερα), μεγαλιθικά μνημεία, 110 σπήλαια, μεταξύ αυτών τα παγκοσμίου φήμης Λιμναία Σπήλαια της Βλυχάδας στον Διρό, πέτρινους φάρους, πυκνό δίκτυο μονοπατιών αρχαϊκών και νεότερων χρόνων, αλώνια, καλντερίμια και πλήθος νεότερων μνημείων. Εξάλλου, πρόκειται για έναν τόπο με τεράστιο ανεξερεύνητο πολιτισμικό απόθεμα.
Καταστρατήγηση απόφασης του ΣτΕ
Οι εταιρείες είχαν αναγκαστεί να καταργήσουν τις 9 ανεμογεννήτριες εξαιτίας ενός περιοριστικού όρου που είχε τεθεί από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων (ΚΣΝΜ) το 2016 και είχε υπογραφεί το 2017 από την τότε υπουργό Πολιτισμού Λυδία Κονιόρδου. Με βάση αυτόν, οι ανεμογεννήτριες δεν μπορούσαν να είναι ορατές από τους παραδοσιακούς οικισμούς Ειδικής Κρατικής Προστασίας, τους χαρακτηρισμένους ως νεότερα μνημεία από το υπουργείο Πολιτισμού, δηλαδή την Αρεόπολη, την Κοίτα, τη Μίνα και τη Βάθεια.
Ετσι, δόθηκε το πράσινο φως από το ΣτΕ για τα δύο από τα τέσσερα υποψήφια «αιολικά πάρκα» που έλαβαν άδεια για την εγκατάσταση 15 ανεμογεννητριών, 9 λιγότερων από τον αρχικό σχεδιασμό, εξαιτίας αυτού του περιοριστικού όρου. Αντιδρώντας οι εταιρείες υπέβαλαν «Αίτηση Θεραπείας» στην υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, αξιώνοντας την αφαίρεση αυτού του όρου, προσπαθώντας να σπάσουν την έσχατη γραμμή άμυνας για την προστασία της Μάνης.
Ωστόσο, οι ήδη εγκατεστημένες ανεμογεννήτριες είναι ορατές από πολλούς άλλους παραδοσιακούς οικισμούς, μνημεία και κηρυγμένους αρχαιολογικούς χώρους, αλλοιώνοντας βάναυσα το μανιάτικο τοπίο. Αλλά, πέραν αυτού, η περιοχή όπου εγκαταστάθηκαν οι ανεμογεννήτριες -και θα εγκατασταθούν οι επιπλέον 9- παρέμενε παντελώς αλώβητη από οποιαδήποτε κατασκευαστική ή άλλη οικοδομική δραστηριότητα, με παρουσία ιδιαίτερα μεγάλου αριθμού μνημείων (ξερολιθικά και μεγαλιθικά κτίσματα, πεζούλες, στέρνες, αμυντικές οχυρώσεις – «μπαστούνες», λατρευτικοί χώροι, λιθόστρωτα μονοπάτια κ.λπ.) τα οποία χρονολογούνται από τους προϊστορικούς χρόνους έως και τους νεότερους και τα οποία είναι διάσπαρτα σε όλη της την έκταση.
Σε ό,τι αφορά τις λίθινες κατασκευές που οι ντόπιοι αποκαλούν «μπαστούνες», πρόκειται για βίγλες που βρίσκονται σε υψόμετρο γύρω στα 1.000 μέτρα, είναι τοποθετημένες στα δύο περάσματα προς την ορεινή ενδοχώρα της Μάνης στις απόκρημνες και απρόσιτες δυτικές πλαγιές του Σαγγιά, πάνω από την περιοχή του Διρού και περίπου 5 έως 6 χιλιόμετρα νοτιότερα – λόγος για τον οποίο θεωρούνται «η Ακρόπολη της Μάνης». Εξάλλου, σε αυτή την ορεινή περιοχή της μανιάτικης ενδοχώρας σχηματίζονται κατά τόπους υψίπεδα, οι λεγόμενες «λάκκες», όπου διακρίνονται ερείπια οικισμών, μεγαλιθικές κατασκευές και άλλες εγκαταστάσεις απροσδιόριστης χρονολόγησης και πάντως πριν από την περίοδο της Τουρκοκρατίας.
Και εδώ αναδεικνύεται η αδράνεια και αδιαφορία που έχουν επιδείξει η Εφορεία Αρχαιοτήτων Λακωνίας αλλά και η Διεύθυνση Δασών Λακωνίας, που δεν εμπόδισαν, όπως είχαν καθήκον, αυτή την καταστροφή και συνεχίζουν να αδιαφορούν. Κι αυτό γιατί, παρόλο που η αδειοδότηση των συγκεκριμένων αιολικών σταθμών έθετε συγκεκριμένους όρους, μεταξύ των οποίων την παρακολούθηση των εργασιών από τις δύο υπηρεσίες και τη μέριμνα ώστε οι εγκαταστάσεις των αιολικών να μην προκαλέσουν σοβαρή αλλοίωση και μη αναστρέψιμη βλάβη στο ανάγλυφο της χερσονήσου και στο τοπίο, κάτι τέτοιο δεν συνέβη ποτέ.
Ανάλογα απαξιωτική είναι και η στάση της Διεύθυνσης Δασών Λακωνίας, που παραμένει αδιάφορη απέναντι σε σειρά παρανομιών και αυθαιρεσιών (διπλάσιο πλάτος δρόμων προς τις ανεμογεννήτριες σε σχέση με το αδειοδοτούμενο, μπαζώματα στα πρανή κ.λπ.), σε μια περιοχή που η ίδια έχει χαρακτηρίσει ως «δασική». Και η τραγική ειρωνεία είναι ότι όλη αυτή η καταστροφή γίνεται με κρατική χρηματοδότηση αφού, υπό τη μορφή επιδότησης, καλύπτεται τουλάχιστον το 30% της εμφανιζόμενης δαπάνης κάθε αιολικού πάρκου.
Τι κι αν είναι γνωστό ότι η Μάνη δεν κατακτήθηκε ποτέ από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, με απώτατο όριο της τουρκικής κατάκτησης το Κάστρο Πασσαβά, περίπου 10 χιλιόμετρα νότια από το Γύθειο, στα μισά περίπου της απόστασης προς Αρεόπολη. Εντούτοις, κατασκεύασαν όλο αυτό το ψέμα για να παραδώσουν τις επίμαχες περιοχές στις εταιρείες των αιολικών, αφού προηγουμένως τις χαρακτήρισαν ως δασικές.
Παρ’ όλες τις εξελίξεις, η αντίσταση κατά των ανεμογεννητριών στη Μάνη συνεχίζεται. Μέσα στον Αύγουστο κατατέθηκαν στο ΣτΕ δύο προσφυγές από τοπικούς συλλόγους και Μανιάτες. Η μία για την ακύρωση της απόφασης της υπουργού Λίνας Μενδώνη που καταργεί τον όρο της Λυδίας Κονιόρδου περί μη ορατότητας των ανεμογεννητριών από τους τέσσερις προστατευόμενους ως νεότερα μνημεία οικισμούς (Αρεόπολη, Κοίτα, Μίνα, Βάθεια). Και η άλλη κατά της απόφασης του Κωνσταντίνου Δημόπουλου, προϊσταμένου της Γενικής Διεύθυνσης Περιβαλλοντικής Πολιτικής του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ο οποίος, αν και έπρεπε να προβεί στις σχετικές ενέργειες για έγκριση της μελέτης για την εγκατάσταση των επιπλέον 9 ανεμογεννητριών μετά την απόφαση της υπουργού Πολιτισμού, έσπευσε παρανόμως να προηγηθεί προς διευκόλυνση των εταιρειών.
