Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Φράιμπουργκ Γιόχαν Γκέοργκ Γκολντάμερ κλήθηκε από τον Αλέξη Τσίπρα το καλοκαίρι του 2018, λίγες μέρες μετά τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι, να συντονίσει μια διεθνή ανεξάρτητη επιτροπή που θα συντάξει πόρισμα για το πώς θα αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά οι δασικές πυρκαγιές στη χώρα μας.
Ο κ. Γκολντάμερ, ο οποίος είναι πρόεδρος του Παγκόσμιου Παρατηρητηρίου για τις Πυρκαγιές (Global Fire Monitoring Center – GFMC), θεωρείται ένας από τους εξέχοντες επιστήμονες στον τομέα αυτό. Εθεσε ως προϋπόθεση για την αποδοχή της πρότασης να έχει τη συναίνεση του τότε αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ο προφανής λόγος ήταν ότι ο Γερμανός εμπειρογνώμονας ήθελε να εξασφαλίσει ότι η εφαρμογή των προτάσεων της Επιτροπής του δεν θα εξαρτηθεί από τυχόν αλλαγή στα κυβερνητικά έδρανα.
Αλλωστε ο κ. Γκολντάμερ είχε ξαναβρεθεί στην Ελλάδα το 2013 για να συμμετάσχει σε ένα επιστημονικό συνέδριο με το ίδιο αντικείμενο μετά την καταστροφική πυρκαγιά της Χίου το καλοκαίρι του 2012.
Πράγματι, ο κ. Μητσοτάκης αποδέχτηκε τη συγκρότηση της Επιτροπής. Και μάλιστα, όταν τον Φεβρουάριο του 2019 ολοκληρώθηκε το Πόρισμα και το παρέδωσε η Επιτροπή ιδιοχείρως στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Π. Παυλόπουλο, τον πρόεδρο της Βουλής Ν. Βούτση, τον πρωθυπουργό Αλ. Τσίπρα και τους αρχηγούς όλων των κομμάτων, ο κ. Μητσοτάκης το παρέλαβε με ενθουσιασμό, δηλώνοντας μάλιστα ότι «αποτελεί το προσχέδιο για τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουμε». Το Πόρισμα έγινε λίγο αργότερα αποδεκτό από όλες τις πτέρυγες της Βουλής σε ειδική συνεδρίαση της αρμόδιας επιτροπής. Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ προετοίμασε τη θεσμική εφαρμογή των συμπερασμάτων του. Μόνο που λίγους μήνες αργότερα ο κ. Μητσοτάκης έγινε πρωθυπουργός και ματαίωσε κάθε σχετική διεργασία.
Η ειρωνεία της υπόθεσης είναι ότι όπως δήλωσε πριν από λίγες μέρες ο Αλέξης Τσίπρας, «το Πόρισμα υιοθετήθηκε από την κυβέρνηση της Πορτογαλίας αλλά και από τον ΟΟΣΑ, καθώς και την 7η Διεθνή Διάσκεψη για τις Δασικές Πυρκαγιές».
Αυτό που ενοχλεί την κυβέρνηση στο Πόρισμα Γκολντάμερ είναι ότι στηρίζεται στην ανάπτυξη μηχανισμών ενός κοινωνικού κράτους, αναφέρεται στην ενίσχυση της δασικής υπηρεσίας και αποκλείει τις λύσεις ενός γραφειοκρατικού προσωποκεντρικού συστήματος που αδυνατεί να συντονίσει τους δεκάδες ασύμβατους μηχανισμούς. Εξάλλου το Πόρισμα αποδίδει το πρόβλημα στην Ελλάδα μεταξύ άλλων και στο γεγονός ότι έχει υιοθετηθεί ένα «μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης που αντιλαμβάνεται τον δασικό χώρο ως γεωτεμάχιο και όχι ως παραγωγικό πόρο» (σ. 141).
Αλλά υπάρχει και ένας δεύτερος λόγος –κρυφός αυτός– που ο κ. Μητσοτάκης νιώθει αποστροφή για το Πόρισμα αυτό, αλλά και τον ίδιο τον συντονιστή του. Προτού ακόμα ξεκινήσουν οι εργασίες της Επιτροπής ο κ. Γκολντάμερ είχε παραχωρήσει μια εκτενή συνέντευξη στο ΑΠΕ, στην οποία ανέτρεπε μία προς μία τις αιτιάσεις της Νέας Δημοκρατίας για τις ευθύνες της κυβέρνησης στην πυρκαγιά στο Μάτι.
Στο ερώτημα εάν ήταν δυνατή η κατάσβεση δύο ταυτόχρονα εξελισσόμενων πυρκαγιών στη δυτική και ανατολική Αττική είχε απαντήσει: «Oχι, διότι στο Μάτι η πυρκαγιά εξελίχτηκε εντός λίγων λεπτών», με την πρόσθετη επισήμανση ότι ακόμη και οι Αμερικανοί πυροσβέστες αδυνατούν να αντιμετωπίσουν πυρκαγιές με ανέμους 120 χιλιομέτρων την ώρα.
Εκείνο που ασφαλώς δεν μπορεί να χωνέψει ο κ. Μητσοτάκης είναι το γεγονός ότι ο κ. Γκολντάμερ είχε απαντήσει αρνητικά και στο ερώτημα αν ήταν δυνατή η εκκένωση στο Μάτι: «Οχι, σε αυτές τις συνθήκες το τυχόν σχέδιο εκκένωσης δεν θα μπορούσε να έχει λειτουργήσει [δεδομένου] ότι η φωτιά επεκτάθηκε πάρα πολύ γρήγορα και με μεγάλη δριμύτητα» (συνέντευξη στον Αντώνη Πολυχρονάκη, ΑΠΕ, 4.8.2018).
Διαστρέφοντας εντελώς τις θέσεις του κ. Γκολντάμερ και τα συμπεράσματα του Πορίσματος, ο κ. Μητσοτάκης υποστήριξε πριν από λίγες μέρες σε συνέντευξη Τύπου για τις πυρκαγιές ότι ο ίδιος το έχει μελετήσει, ενώ η αντιπολίτευση όχι. Και το συμπέρασμά του ήταν πως δεν ισχύει το επιχείρημα ότι στην Εύβοια, την Αττική και την Ολυμπία το κυβερνητικό σχέδιο πυρόσβεσης απέτυχε με ασθενείς ανέμους, ενώ στο Μάτι η καταστροφή έγινε με θυελλώδεις.
Κατά τον κ. Μητσοτάκη, το επιχείρημα αυτό διαψεύδεται από το Πόρισμα «που λέει ότι τα δύο τρίτα των πυρκαγιών διαδίδονται με ανέμους 1 έως 4 Μποφόρ». Μόνο που το Πόρισμα λέει το ακριβώς αντίθετο. Η πλήρης φράση έχει ως εξής: «Η επίδραση του ανέμου στις πυρκαγιές είναι ο πλέον σημαντικός παράγοντας για το μέγεθος της έκτασης που θα καεί. Τα 2/3 (65,72%) των πυρκαγιών διαδίδονται με μέτρια ένταση ανέμου (1-4 Μποφόρ) και καίνε τις περισσότερες εκτάσεις (43,94%). Αν και μόλις το 1,46% των πυρκαγιών εξαπλώνονται με πολύ ισχυρούς ανέμους (7-9 Μποφόρ), εν τούτοις ευθύνονται για το 8,66% των συνολικά καμένων εκτάσεων» (σ. 54). Και δυο σελίδες νωρίτερα: «Σχεδόν το σύνολο των μεγάλων πυρκαγιών (μεγαλύτερες των 10.000 στρεμμάτων) δασών και υπαίθρου στην Ελλάδα συμβαίνουν με την παρουσία ισχυρών ανέμων (πλέον των 6 Μποφόρ)» (σ. 52).
Σύμφωνα με το Πόρισμα Γκολντάμερ, δηλαδή, η πρόσφατη καταστροφή τόσο τεράστιας δασικής έκτασης με ασθενείς ανέμους 2-4 Μποφόρ αφήνει εντελώς έκθετη την κυβέρνηση.
Γιατί τον επιλέξαμε
Ο καθηγητής Γκολντάμερ είναι εξέχων ειδικός για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των πυρκαγιών και συντόνισε την ανεξάρτητη διεθνή επιτροπή ειδικών που εξέτασε το ζήτημα μετά την τραγωδία του 2018 στο Μάτι. Το πόρισμα αυτής της επιτροπής βρίσκεται σήμερα στο επίκεντρο της κομματικής αντιπαράθεσης μετά τις φετινές καταστροφικές πυρκαγιές.
Δημήτρης Ψαρράς
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών
