Τι στοχεύει η τελευταία κίνηση του προέδρου Ν. Αναστασιάδη να αφαιρέσει τα διαβατήρια της Κυπριακής Δημοκρατίας από τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ερσίν Τατάρ και μερικά βασικά στελέχη της «κυβέρνησής» του; Το Προεδρικό διατείνεται ότι η σχετική απόφαση του υπουργικού συμβουλίου (23/8) συνιστά πράξη «συμβολισμού και ουσίας», μια απάντηση στην τουρκική πολιτική για το άνοιγμα των Βαρωσίων και τα «δυο κράτη». Η πραγματικότητα όμως δείχνει ότι η απόφαση αυτή ελάχιστα μετρά στον πραγματικό στίβο της διεθνούς πολιτικής. Πρόκειται για μια ενέργεια που λειτουργεί απωθητικά στον ΟΗΕ γιατί επιβαρύνει ακόμα περισσότερο το κλίμα στο νησί σε μια περίοδο που όλα βρίσκονται στο κενό. Αυτό που παρουσιάζεται ως τιμωρητικό μέτρο μάλλον ευνοεί τους διχοτομιστές στα κατεχόμενα, αφού εντείνει την καχυποψία σε μια περίοδο που η κατρακύλα του Κυπριακού γίνεται πιο επικίνδυνη.
Πραξικοπηματίες και Σύνταγμα του ’60
Η κυπριακή κυβέρνηση στήριξε την απόφασή της για ανάκληση διαβατηρίων στο αιτιολογικό ότι οι ενέργειες των 14 Τουρκοκύπριων (τα 10 είναι ο Τουρκοκύπριος ηγέτης και τα μέλη της «κυβέρνησης» και τα άλλα 4 πρόσωπα που ανέλαβαν το project ανοίγματος των Βαρωσίων) «υποσκάπτουν την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας». Ακολούθησε σφοδρή δημόσια αντιπαράθεση ανάμεσα σε Αναστασιάδη και Τατάρ. Λες και ο Τουρκοκύπριος εθνικιστής ηγέτης ήταν έτοιμος από καιρό, διερωτήθηκε (24/6) γιατί δεν αφαιρέθηκαν τα διαβατήρια Ελληνοκύπριων που συμμετείχαν στο πραξικόπημα του ’74. Θυμήθηκε την ΕΟΚΑ, τις ομιλίες Αναστασιάδη ότι η Κύπρος είναι ελληνική… Ο Ν. Αναστασιάδης αντέδρασε κι αυτός με έντονο τρόπο, διατυπώνοντας αιφνιδιαστικά και πρόταση (25/6) προς τον Τατάρ να δεχτεί επιστροφή στο Σύνταγμα του ’60!
Ενας καλός γνώστης του Κυπριακού εντοπίζει εύκολα τις σκοπιμότητες και τα προπαγανδιστικά παιχνίδια στην αντιπαράθεση αυτή. Ολα λέχθηκαν με τρόπο ώστε να ηχούν έντονα στα αυτιά του εσωτερικού ακροατηρίου και να το διεγείρουν. Επιχειρήματα με καθαρή στόχευση την εθνικιστική περιχαράκωση της κάθε Κοινότητας και την αναμόχλευση του φόβου και της διχόνοιας. Δεν είναι σπάνιο σε διεθνείς διενέξεις οι αντίπαλοι ηγέτες να βρίσκουν κοινή γλώσσα και να ανατροφοδοτούν ο ένας τον άλλο. Ωμά και κυνικά ο Αναστασιάδης και ο Τατάρ φάνηκε να συμπίπτουν στις πραγματικές επιδιώξεις τους.
Κομματικά παιχνίδια
Ο Ν. Αναστασιάδης παρουσίασε την ιδέα για αφαίρεση διαβατηρίων από τους Τουρκοκύπριους στη συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου τον Ιούλιο (21/7), όταν ήρθε στην Κύπρο ο Ταγίπ Ερντογάν. Τέτοιου είδους ενέργειες ήταν ανέκαθεν περιθωριακές και ποτέ στο παρελθόν δεν απασχόλησαν σοβαρά την ελληνοκυπριακή ηγεσία. Πρόσφατα τις υιοθετούσε μόνο το ΕΛΑΜ (η κυπριακή Χρυσή Αυγή) και δευτερευόντως η ΕΔΕΚ. Τώρα, με πρωτοβουλία της κυβέρνησης Αναστασιάδη, τις έχουν αφομοιώσει ως «τιμωρητικά μέτρα» και άλλες δυνάμεις όπως το ΔΗΚΟ, η ΔΗΠΑ, ακόμα και οι Οικολόγοι. Ετσι ο Ν. Αναστασιάδης χτίζει ιδιότυπη εσωτερική συμμαχία, αφήνοντας το ΑΚΕΛ να είναι μόνο του να του ασκεί κριτική επί της ουσίας για τη συνεχή επιδείνωση του Κυπριακού. Ο ΔΗΣΥ σχεδόν καθηκόντως στηρίζει τις επιλογές Αναστασιάδη πότε διά της αποχής, πότε με καθυστέρηση και υποτονικότητα. Φανερά πλέον ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου άφησε κατά μέρος τις προειδοποιήσεις για «τσουνάμι» γιατί δεν επιθυμεί να βρίσκεται σε σύγκρουση με τον Ν. Αναστασιάδη σε μια περίοδο «διαδοχής» εν όψει των προεδρικών εκλογών. Ακριβώς, αυτό έχει υπ’ όψιν του και ο Ν. Αναστασιάδης, γι’ αυτό οι αποφάσεις για το Κυπριακό λαμβάνονται από τον δικό του στενό κύκλο και σε αυτές συνηγορεί ο ΥΠΕΞ Ν. Χριστοδουλίδης.
Οι αντιδράσεις των Τουρκοκύπριων
Πέρα από την αντιπαράθεση με τον Ε. Τατάρ, η απόφαση Αναστασιάδη αντιμετωπίστηκε με ιδιαίτερη καχυποψία και από την πλευρά των προοδευτικών Τουρκοκύπριων. Παρά τις διαβεβαιώσεις του Κύπριου προέδρου ότι δεν επηρεάζονται οι 90 και πλέον χιλιάδες των Τουρκοκύπριων που διατηρούν το διαβατήριο της Κυπριακής Δημοκρατίας, κανένας από τα βασικά κεντροαριστερά κόμματα, το περιβάλλον του τέως Τουρκοκύπριου ηγέτη Μ. Ακιντζί και ο ίδιος ο πρώην ηγέτης Μ. Α. Ταλάτ δεν υιοθετούν τη σκοπιμότητα μιας τέτοιας ενέργειας. Τη βλέπουν ως απειλή για τα ατομικά δικαιώματά τους και απορρίπτουν την εργαλειοποίησή τους από την πλευρά της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η θέση Αναστασιάδη για…επιστροφή στο ’60 επέτεινε τις αντιδράσεις των Τουρκοκύπριων. Τους υπενθύμισε την άστοχη πολιτική των Ελληνοκύπριων την περίοδο 1963-74, κάτι που έσπευσε να εκμεταλλευτεί ο Τατάρ. Προφανώς ο Ν. Αναστασιάδης αδιαφόρησε για τον αντίκτυπο που έχουν οι πρωτοβουλίες του στην τουρκοκυπριακή Κοινότητα. Γνωρίζει πολύ καλά ότι οι Τουρκοκύπριοι διεκδικούν τα συλλογικά δικαιώματα της Κοινότητάς τους μόνο στο πλαίσιο μιας Ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, αλλά δεν δίστασε να τους σπρώξει πιο κοντά στον Τατάρ. Αυτή η στάση του καταγράφεται και από τον ΟΗΕ, που διατηρεί από καιρό επιφυλάξεις για το τι λέει, τι εννοεί και τι πραγματικά υιοθετεί στις συνομιλίες.
Το οξύμωρο είναι ότι μέσα σε μια τέτοια ατμόσφαιρα, ο Ν. Αναστασιάδης και ο Ε. Τατάρ προσβλέπουν να λάβουν προσκλήσεις και να έχουν τριμερή συνάντηση με τον γενικό γραμματέα τέλη Σεπτεμβρίου. Ο Ερσίν Τατάρ έχει κάθε λόγο να θέλει να ταξιδέψει στη Νέα Υόρκη για να θέσει ξανά στο τραπέζι την απαίτησή του για «κυριαρχική ισότητα». Ο δε πρόεδρος Αναστασιάδης επιθυμεί διακαώς άλλον έναν γύρο διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό. Ασχέτως αν χτίζουν καθημερινά όσο πιο ψηλά ψυχολογικά τείχη γίνεται για τη διχοτόμηση στο νησί.
Χαοτική πολιτική μέχρι τέλους
Το τελευταίο επεισόδιο με τα διαβατήρια των Τουρκοκύπριων δεν είναι μεμονωμένο. Συνδέεται με μια αλληλουχία γεγονότων που εγείρουν το καίριο ερώτημα: τι πραγματικά έχει στο μυαλό του ο Ν. Αναστασιάδης; Κατά την πρώτη θητεία του (2013- 2017) διαπραγματεύτηκε τη Διζωνική, Δικοινοτική Ομοσπονδία. Συμφώνησε σε όλο το φάσμα των συγκλίσεων που επιτεύχθηκαν από τους προκατόχους του (Χριστόφιας – Ταλάτ). Ακολούθως με τον Μουσταφά Ακιντζί έφτασαν στο πλέον προωθημένο στάδιο επίλυσης – τα έξι σημεία του Πλαισίου Γκουτέρες (Κραντ Μοντανά 2017). Μόλις διαφάνηκε η «ιστορική ευκαιρία» για τη λύση -ακριβώς έτσι την καταγράφει ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ- ο Ν. Αναστασιάδης ανέκρουσε πρύμναν. Σε συνέντευξή του στον «Πολίτη» ο διαπραγματευτής Α. Μαυρογιάννης έκανε λόγο για «ιδεοθύελλα για δυο κράτη». Με αρκετούς παράγοντες στην Κύπρο ο Ν. Αναστασιάδης έκανε τέτοιου είδους «εμπιστευτικές» συζητήσεις. Ενας από αυτούς, ο αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος, μίλησε ανοιχτά και αποκάλυψε ότι ο Ν. Αναστασιάδης τον βολιδοσκόπησε για δυο κράτη. Κατά τις μυστικές συναντήσεις με τον Τσαβούσογλου ο Τούρκος ΥΠΕΞ ισχυρίστηκε και επιμένει ότι συζήτησαν τα δυο κράτη και μετά τη Συνομοσπονδία. Εσχάτως ο Ν. Αναστασιάδης άρχισε να μιλά για αποκεντρωμένη Ομοσπονδία. Κανείς στον ΟΗΕ μέχρι σήμερα δεν ξέρει το περιεχόμενό της και ας πέρασαν 3 χρόνια. Τώρα, με αφορμή την αντιπαράθεση για τα διαβατήρια, ο Ν. Αναστασιάδης απεύθυνε δημόσια πρόταση προς τον Τατάρ για επιστροφή στο Σύνταγμα του ’60. Μάλλον ο Ν. Αναστασιάδης ξέρει πολύ καλά τι δεν θέλει: «καμία λύση» κι ας είναι η Κύπρος στα πρόθυρα της διχοτόμησης…
Κυριάκος Πιερίδης
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών
