Η οκταήμερη επίσκεψη Μπάιντεν στην Ευρώπη, ύστερα από την ψυχρή περίοδο Τραμπ, είναι σημαντική αυτή καθ’ εαυτή. Σημαντική και για την Ελλάδα. Το πιο πιθανό, αυτό έχει φανεί έως τώρα, οι εκπρόσωποί της, πρωθυπουργός και υπουργός, θα βρεθούν μπροστά στη σκληρή πραγματικότητα ότι η Ελλάδα, αντίθετα από επισήμως θρυλούμενα, δεν έχει ισχυρά ερείσματα. Η μη συμμετοχή –δηλαδή αποκλεισμός– της Ελλάδας από τη σύσκεψη του Βερολίνου είναι χαρακτηριστική κίνηση, της Γερμανίας μεν, αλλά που δεν βρήκε αντιρρήσεις.
Αφήνουμε το προσφυγικό, όπου όλο και περισσότερο η χώρα αποκτά την εικόνα αυταρχικής, που δεν σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα, που προκαλεί οδύνη ακόμη και θανάτους, σε πρόσφυγες. Η τελευταία αποδοκιμασία της αρμόδιας Επιτρόπου κ. Γιόχανσον για το περίφημο “ηχητικό κανόνι” που εγκάλεσε τη χώρα λέγοντας ότι είναι ένας “περίεργος τρόπος φύλαξης των συνόρων και ελπίζω να είναι μια πρακτική που σέβεται τα θεμελιώδη δικαιώματα (…) είναι κάτι που πρέπει να διευκρινιστεί” είναι σαφής. Ο κ. Μηταράκης απάντησε αυταρχικά και “κουτοπόνηρα”: “θα χρησιμοποιήσουμε οποιαδήποτε τεχνολογία είναι συνεπής με το διεθνές δίκαιο”.
Το καίριας σημασίας θέμα όμως είναι οι σχέσεις Ελλάδας–Τουρκίας όπως εμπλέκονται με το επικίνδυνο και σύνθετο περιβάλλον που θεσμοθετούν οι σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας, ΕΕ – Τουρκίας, ΕΕ – ΗΠΑ. Όπως φάνηκε από την επίσκεψη Τσαβούσογλου, ιδίως από τη συνέντευξή του στο Βήμα, η Τουρκία έχει αποφασίσει να κρατήσει χαμηλά την ελληνοτουρκική διένεξη, γιατί εκτιμά ότι τη διευκολύνει για το κύριο –που καθορίζεται βέβαια και από πολλά άλλα– που είναι η εξομάλυνση των σχέσεών της με ΕΕ και ΗΠΑ. Και αυτό δεν θα τελειώσει σε αυτές τις συνόδους ή με τα ραντεβού του Ερντογάν με τον Μπάιντεν ή τον Κ. Μητσοτάκη.
Για την Ελλάδα, το ζήτημα δεν σταματά εκεί. Μπορεί να βρεθεί μπροστά στον κίνδυνο να γίνει χαρτί στο παιχνίδι που παίζουν οι ΗΠΑ έναντι της Τουρκίας. Διαβάζει κανείς, ιδίως σε αναλύσεις όσων δεν έχουν διδαχθεί τη βλάβη που έχουν υποστεί οι εξωτερικές σχέσεις της χώρας λόγω εμμονών, υπερβολών ακόμη και μαξιμαλισμών, ότι ήλθε η ευκαιρία για την Ελλάδα να εκμεταλλευτεί το κενό που θα αφήσει – κάποιοι μάλιστα το εύχονται – η Τουρκία και αυτό τον ρόλο θα αναλάβει, για τη Δύση, η Ελλάδα!
Ας ελπίσουμε ότι οι σχέσεις ΗΠΑ, ιδίως, και ΕΕ με την Τουρκία δεν θα φθάσουν σ’ αυτό το άκρο και η Ελλάδα, όπως μου έλεγε έμπειρη συνάδελφος, δεν θα βρεθεί στο δίλημμα. Όποιος δεν έχει ανησυχήσει για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αν συμβεί αυτό, ας διαβάσει την πρόταση Μενέντεζ – Ρούμπιο που προβλέπει τη στενότερη συνεργασία Ελλάδας – ΗΠΑ. Να πάρει, λένε, η Ελλάδα τα F 35 που είχαν κατασκευασθεί για την Τουρκία.
Πολύ επικίνδυνα ενδεχόμενα όλα αυτά. Ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ πρόσφατα έκανε τη γόνιμη πρόταση για ένα νέο “Ελσίνκι”, προαπαιτούμενο στην πορεία των σχέσεων ΕΕ – Τουρκίας, της πλήρους ευρωπαϊκής προοπτικής της και προσφυγή στη Χάγη. Μ’ αυτή, ως αφετηρία, να τοποθετηθεί αυτές τις μέρες, αντιστεκόμενος είτε στο κλίμα επίπλαστων εκτιμήσεων για ενίσχυση ερεισμάτων, είτε στην εμπλοκή σε παιχνίδια που αντιστρατεύονται την πολιτική της επίλυσης προβλημάτων στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Παύλος Κλαυδιανός
Πηγή: Η Εποχή
