ΣΤΟΝ ΔΗΜΟΣΙΟ ΔΙΑΛΟΓΟ των ημερών κυριαρχεί η στήριξη εργαζομένων και επιχειρήσεων ως πληττόμενων από την κρίση. Αποσιωπάται όμως επειδή η κυβέρνηση δεν προτείνει απολύτως τίποτε γι’ αυτήν την τρίτη τεράστια πληττόμενη κατηγορία: τα νοικοκυριά που δεν έχουν εργαζόμενο σε αναστολή ή εκ περιτροπής εργασία, δεν έχουν επιχειρηματία με 10-20 εργαζόμενους.
Είναι τα νοικοκυριά που έχουν ως μέλη τους 990.000 μη επιδοτούμενους άνεργους, 75.000 εργαζόμενους με εργόσημο, 85.000 εργαζόμενους με συμβάσεις ορισμένου χρόνου, 150.000 εποχικά εργαζόμενους και 600.000 επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους στους πληττόμενους κλάδους: σύνολο 1.900.000 νοικοκυριά με πληθυσμό 4 εκατομμυρίων πολιτών, αόρατοι για την κυβέρνηση, ενώ τα εισοδήματά τους συρρικνώθηκαν δραματικά λόγω πανδημίας.
Δεν είναι οι «συνήθεις» άποροι που το εισόδημά τους δεν φτάνει τα 2.400 ευρώ τον χρόνο για να το συμπληρώσουν με το ΚΕΑ (ή ΕΕΕ όπως το μετονόμασε η κυβέρνηση). Είναι νοικοκυριά των μεσαίων στρωμάτων, διότι η πανδημία διευρύνει τις ανισότητες από την περιφέρεια προς το κέντρο της κοινωνίας.
Αυτό το γνωρίζουν όλες οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, οι οποίες εμφανίζουν μεγάλες χρηματοδοτήσεις σε 3 άξονες: εργαζόμενους – επιχειρήσεις – νοικοκυριά. Ολες, πλην της ελληνικής. Εκείνες επιχειρούν να αποφύγουν το σπιράλ ύφεσης, δηλαδή την ανατροφοδοτούμενη ύφεση, η οποία δεν επιτρέπει το V της ανάκαμψης που υπόσχονται στις αγορές: ύφεση φέτος αλλά η ανάπτυξη του χρόνου θα ξεπεράσει τη φετινή ύφεση. Και η αποτροπή επιχειρείται με τη συγκράτηση του εισοδήματος των νοικοκυριών των εργαζομένων και των θέσεων εργασίας. Γι’ αυτό και η πλήρης αναπλήρωση των μισθών των εργαζομένων, τα «χρήματα από το ελικόπτερο» στις επιχειρήσεις και τα επιδόματα στα νοικοκυριά.
Η Ν.Δ. όμως δεν ακολουθεί αυτή τη λογική διότι έχει να ξεπληρώσει γραμμάτια στα μεγάλα συμφέροντα που την έφεραν στην εξουσία, τα οποία δυστυχώς είναι πιεστικά. Γνωρίζουν, όπως και η Ν.Δ., ότι η πανδημία είναι η ιδανική ευκαιρία για να «διορθώσουν» την «ανωμαλία» της ελληνικής αγοράς, που βασίζεται στους μικρομεσαίους κατά 85-90%.
Να ρίξουν το εργατικό κόστος, όπως ζητάει ο ΣΕΒ, με την εκ περιτροπής εργασία και να επαναφέρουν την εργασιακή ασυδοσία υπό τον φόβο της ανεργίας. Οσο για τη στήριξη των νοικοκυριών, εδώ η Ν.Δ. προσκρούει σε όλο το αφήγημα που έστησε εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ και του κράτους πρόνοιας τόσα χρόνια – «Δεν θέλουμε τα επιδόματα που δίνει ο ΣΥΡΙΖΑ, θέλουμε ανάπτυξη, καλές θέσεις εργασίας και επενδύσεις»!
Χρειάστηκαν μόνο 8 μήνες (προ κορονοϊού) και τα περί ανάπτυξης, νέων θέσεων εργασίας και επενδύσεων, κατέρρευσαν. Συνέβη όμως και κάτι αποκαλυπτικό για τα επιδόματα: η αγορά τον Δεκέμβρη του ’19, μόλις έχασε το μέρισμα των 700 εκατ. που έδινε ο ΣΥΡΙΖΑ συνήθως τέτοια εποχή, πάγωσε. Ο τζίρος της έπεσε. Μήπως κατηγορούσαμε άδικα τα επιδόματα, αναρωτιούνται σήμερα οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες που πίστεψαν το αφήγημα της Ν.Δ.
ΓΙΑ ΤΑ ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ, όμως, η συζήτηση και εντός της Αριστεράς και του προοδευτικού χώρου είναι δύσκολη, όσο εύκολος είναι ο λόγος κατά των ανισοτήτων. Εδώ συμφωνούμε όλοι: είμαστε κατά των ανισοτήτων. Ομως ανισότητες δεν αντιμετωπίζει μόνο εκείνο το στρώμα του πληθυσμού που ζει στη φτώχεια και την ανέχεια.
Αντιμετωπίζουν και όσοι έχουν παιδιά σε σχέση με εκείνους που δεν έχουν, όσοι είναι ανάπηροι επίκτητα ή εκ γενετής, προσωρινά ή μόνιμα, όσοι είναι ηλικιωμένοι που οι ανάγκες τους για φροντίδα, καθημερινή ή υγειονομική, είναι αυξημένες, δηλαδή ανισότητες αντιμετωπίζει η συντριπτική πλειονότητα του πληθυσμού σε κάποια φάση της ζωής μας.
Αυτές τις ανισότητες μπορεί να τις άρει μόνο η παρέμβαση του προνοιακού κράτους με ένα τρίπτυχο: επιδόματα (για τη φτώχεια, τα παιδιά, τους ανάπηρους, τους ηλικιωμένους), δωρεάν παροχές (π.χ. σχολικά γεύματα, βρεφονηπιακοί σταθμοί) και δωρεάν δημόσιες υπηρεσίες (π.χ. Βοήθεια στο Σπίτι).
Το δίλημμα δηλαδή δεν είναι επιδόματα ή ανάπτυξη, αλλά κράτος πρόνοιας για όλους ή μόνο για τους ευάλωτους. Με υψηλό κρατικό προϋπολογισμό ή με ανάθεση στους φιλάνθρωπους, στην Εκκλησία και την οικογένεια. Με πελατειακές σχέσεις και διαφθορά ή με διαφάνεια και αξιοπρέπεια.
Σε αυτό το τρίπτυχο αντιπαρατίθενται δύο προνοιακά μοντέλα των χωρών του Νότου και των σκανδιναβικών χωρών, που επιχείρησε και ο ΣΥΡΙΖΑ να εγκαθιδρύσει.
ΣΗΜΕΡΑ όλοι οι διεθνείς οργανισμοί, από τον ΟΟΣΑ μέχρι το ΔΝΤ, συμφωνούν ότι θα δοκιμαστεί ο ευρωπαϊκός Νότος από την πανδημία (Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα), διότι δεν έχει ισχυρό κοινωνικό κράτος (Παιδεία, Υγεία, Πρόνοια). Προβλέπουν ότι η πανδημία λειτουργεί ως καταλύτης για την ασύμμετρη διεύρυνση των ανισοτήτων. Δηλαδή δεν θα γίνουν απλά οι φτωχοί φτωχότεροι, αλλά και τα μεσαία και ανώτερα στρώματα κινδυνεύουν, γι’ αυτό τα γνωστά δίχτυα ασφάλειας δεν επαρκούν.
Το εισόδημα έκτακτης ανάγκης, που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ στο «Μένουμε Ορθιοι», ενισχύει το εισόδημα 1,9 εκατ. νοικοκυριών που συρρικνώθηκε λόγω πανδημίας. Ορίζει ότι εφόσον ένα μέλος τους ανήκει στις κατηγορίες που περιγράψαμε στην αρχή [άνεργοι, εργαζόμενοι στον πολιτισμό, ή εποχικά και επισφαλώς εργαζόμενοι (με μπλοκάκι ή εργόσημο), ΑμεΑ, αυτοαπασχολούμενοι, ελεύθεροι επαγγελματίες κ.λπ.], να λαμβάνει κάθε μήνα 400 ευρώ ο δικαιούχος, κάθε ενήλικο μέλος 200 ευρώ και κάθε παιδί 100 ευρώ. Εξαιρούνται τα μέλη που δεν είδαν καμία αλλαγή στα εισοδήματά τους, ενώ ωφελούνται 4 εκατ. πολίτες με κόστος 3,5 δισ. ευρώ για τέσσερις μήνες.
ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ έκτακτης ανάγκης είναι ένα νέο δίχτυ ασφάλειας. Στηρίζει την κοινωνία, αλλά και την αγορά, ενισχύοντας την ενεργό ζήτηση. Το συνολικό του κόστος θα μειώνεται όσο τα εισοδήματα των νοικοκυριών θα αποκαθίστανται. Στη νέα πραγματικότητα των επαναλαμβανόμενων ενδογενών και εξωγενών παγκόσμιων κρίσεων αποκτά ιδιαίτερη σημασία και βαρύτητα.
Η Θεανώ Φωτίου είναι βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ στον Νότιο Τομέα Αθηνών, αν. τομεάρχης για την Κοινωνική Πρόνοια
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών
