Η λέξη Χάος χρησιμοποιείται με διαφορετικό τρόπο, σε διαφορετικές περιπτώσεις, από διαφορετικούς ανθρώπους. Άλλη η έννοια του χάους στην θρησκεία ή στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία και άλλη στην σημερινή εποχή (χάος = διάλυση, σύγχυση, μπάχαλο, αταξία κλπ), ενώ διαφορετική είναι η έννοια του χάους στην επιστήμη.
Επιστημονικά, χάος είναι η χαοτική κατάσταση που προκύπτει όταν μεταβληθούν έστω και κατ’ ελάχιστο τα αρχικά δεδομένα ενός δυναμικού συστήματος.
Δηλαδή, η απρόσμενη μεταβολή από τις αρχικές συνθήκες είναι το στοιχείο του χάους – της αταξίας- που εκδηλώνεται σε μια τακτική και σταθερή φυσική η κοινωνική διαδικασία.
Το φαινόμενο της πεταλούδας, το Χάος και η διαλεκτική
Πάρα πολλοί έχουν ακούσει για το φαινόμενο της πεταλούδας το παράδειγμα που ανέπτυξε ο Λόρεντζ ένας από τους θεωρητικούς της θεωρίας του Χάους.
Μερικές φορές, το φαινόμενο της πεταλούδας παρερμηνεύεται στην κοινή αντίληψη. Για παράδειγμα, η ιδέα ότι κάτι τόσο ασήμαντο όσο η κίνηση μιας πεταλούδας μπορεί να “προκαλέσει” (ή να τον αποτρέψει) έναν τυφώνα.
Ο Λορεντζ με το ‘’ φαινόμενο της πεταλούδας’’ προσπάθησε να αποδείξει ότι η ουσία της συμπεριφοράς ενός χαοτικού συστήματος είναι ότι, στην πράξη, είναι απρόβλεπτη σε “βάθος χρόνου” και μπορούμε να προγραμματίζουμε αποτελεσματικά μόνο μέχρι τον χρονικό ορίζοντα που χαρακτηρίζει το σύστημα.
Η γνώση ότι ένα ασήμαντο γεγονός οδήγησε σε κάτι “μεγάλο” μπορεί, μερικές φορές, να αποκτηθεί εκ των υστέρων, αν και συνήθως ακόμη κι αυτό είναι αδύνατον.
Στο συγκεκριμένο παράδειγμα, η πεταλούδα δεν θα μπορούσε να “προκαλέσει” από μόνη της τον τυφώνα, παρά μόνο χάρη στις ατμοσφαιρικές συνθήκες που συνυπήρχαν με την επέμβασή της.
Η θεωρία του χάους είναι ουσιαστικά η επιβεβαίωση του διαλεκτικού υλισμού όπως τον εξήγησε .ο Μαρξ.
Δηλαδή το να βλέπεις τα γεγονότα όχι σαν μια φωτογραφική στατική απεικόνιση, αλλά σαν κάτι δυναμικό, στην ζωή, την κίνηση, την αλληλεπίδραση και την αλληλεξάρτησή τους.
Αυτό ακριβώς συμβαίνει σήμερα με όλες αυτές τις εξελίξεις που συντελούνται παγκόσμια.
Το φαινόμενο της πεταλούδας και η καπιταλιστική γενικευμένη αστάθεια
Η αστική τάξη όλα αυτά τα χρόνια νόμιζε ότι όλα τα είχε ‘’τακτοποιημένα’’, έχοντας πολιτική και οικονομική κυριαρχία , εφαρμόζοντας σκληρές αντικοινωνικές πολιτικές, σπρώχνοντας στη φτώχεια, την απόγνωση και την ανεργία εκατομμύρια εργαζόμενους, μειώνοντας δραματικά τις παραγωγικές επενδύσεις και συσσωρεύοντας τεράστια πλούτη.
Το εργατικό κίνημα ήταν χτυπημένο και σε μερικές περιπτώσεις είχε υποστεί σοβαρές ήττες, παρότι σε διάφορες χώρες είχε ηρωικά ξεσπάσματα θυμίζοντας τις αγωνιστικές του παραδώσεις (Γαλλία, Χιλή ,Αργεντινή ,Βραζιλία κλπ).
Οι συνδικαλιστικές ηγεσίες ήταν απόλυτα αφομοιωμένες στην αστική διαχείριση και ασκούσαν έναν παραλυτικό έλεγχο στους εργαζόμενους.
Τα κόμματα της Σοσιαλδημοκρατίας είχαν υιοθετήσει νεοφιλελεύθερες πολιτικές και δεν είχαν σε τίποτα να ζηλέψουν από την πολιτική των αστικών κόμματων.
Η αριστερά προσπαθούσε να βρει τους δρόμους να προσεγγίσει μαζικά τους εργαζόμενους με ατολμία , φόβο και σύγχυση πολλές φορές.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες ο καπιταλισμός φάνταζε πανίσχυρος, κυρίαρχος χωρίς να αμφισβητείται από κανέναν.
ΚΑΙ ΞΑΦΝΙΚΑ σε μια κατάσταση που φάνταζε απόλυτα σταθερή, ήρθε ένας’’ ιός’’ να απορρυθμίσει τον παγκόσμιο καπιταλισμό και να βγάλει με έναν βίαιο τρόπο όλες τις αντιφάσεις που αυτός είχε συσσωρεύσει . Κυρίως, όλα αυτά που οι καπιταλιστές πουλούσαν (ισχύ ,σταθερότητα ,ανάπτυξη) έγιναν καπνός από έναν ιό – πεταλούδα- που ξεκίνησε από κάποια Κινέζικη επαρχία στο πουθενά.
Η βαθειά κρίση θα οξύνει την αστάθεια και τις κοινωνικές αντιθέσεις
Όπως προαναφέραμε ο κορονοϊός ανέδειξε όλες τις καπιταλιστικές αντιφάσεις και η κρίση δεν πρόκειται να σταματήσει ακόμα και αν υποχωρήσει η πανδημία.
Μια ακόμα μεγαλύτερη κρίση έρχεται για την οικονομία που θα τα παρασύρει όλα.
Η αστική τάξη γι’ αυτήν την περίοδο είναι αναγκασμένη να ρίξει χρήματα στην αγορά, όμως σύντομα θα επιστρέψει στις σκληρές νεοφιλελεύθερες πολιτικές της λιτότητας και του λιγότερου κράτους.
Η τεράστια ανεργία και η φτώχεια που θα αναπτυχθούν, θα οξύνουν τις ταξικές αντιθέσεις και αυτό θα εκφραστεί με την τεράστια άνοδο των κοινωνικών συγκρούσεων.
ΚΑΝΕΝΑ καθεστώς δεν θα παραμείνει ανέγγιχτο και σταθερό. Όλοι αυτοί που επιμένουν για την «μακροημέρευση» καθεστώτων όπως του Όρμπαν κάνουν ένα μεγάλο λάθος. Η ταξική πάλη θα επανέλθει βίαια στο προσκήνιο και τα χαρακτηριστικά της θα είναι ανάλογα με την φάση που βρίσκεται το εργατικό κίνημα κάθε χώρας.
Εάν το εργατικό κίνημα κάποιας χώρας είναι σκληρά χτυπημένο με διαλυμένα τα συνδικάτα και τα κόμματα της αριστεράς, εκεί μπορεί να δούμε μεγαλύτερη υποχώρηση.
Η κύρια τάση όμως σαν αποτέλεσμα των συνθηκών είναι να δούμε ριζοσπαστικοποίηση μεγάλων τμημάτων των εργαζόμενων και της νεολαίας και ένταση των αγόνων.
Φαινόμενα σαν τους αγώνες που αναπτύχτηκαν στην Χιλή η την Γαλλία θα επεκταθούν και σε άλλες χώρες.
Ο ρόλος της Αριστεράς στις νέες συνθήκες
Και η Αριστερά; Μέσα στις νέες συνθήκες η αριστερά η θα συνδεθεί και θα εκφράσει προγραμματικά και αγωνιστικά τους εργαζόμενους απέναντι στην επίθεση της αστικής τάξης. Ή θα ακολουθήσει μια άτολμη πολιτική διαχείρισης στα πλαίσια του συστήματος και θα έχει την τύχη της σοσιαλδημοκρατίας.
Όπως έχει αποδειχτεί σε περιόδους καπιταλιστικής κρίσης, όποιος διαχειρίζεται την κυβέρνηση χωρίς να κάνει τομές και να συγκρούεται με την αστική τάξη , όποιος δεν αλλάζει τις δομές της οικονομίας της ιδιοκτησίας και της κρατικής εξουσίας, σύντομα γίνεται ο ίδιος φορέας της κρίσης.
Το Π.Α.Σ.Ο.Κ και η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία είναι τα πιο φωτεινά παραδείγματα.
Από μεγάλα εργατικά κόμματα που τους ακολουθούσαν εκατομμύρια εργαζόμενοι έγιναν εκφραστές νεοφιλελευθέρων πολιτικών και οδηγηθήκαν στην κρίση και την αποσύνθεση.
Το ερώτημα είναι αν η αριστερά θα είναι ένας ακόμα διαχειριστής, ή μια δύναμη που θα εκφράσει τους εργαζόμενους και τους αγώνες τους στις νέες συνθήκες.
Λεωνίδας Καρίγιαννης
Πηγή: TVXS
