Ο φόβος είναι κακός σύμβουλος, αλλά έχει ως αποτέλεσμα να αποκαλύπτονται πολλά πράγματα που προσποιούμασταν ότι δεν τα βλέπαμε. Το πρόβλημα δεν είναι να πούμε την γνώμη μας για τη σοβαρότητα της νόσου, αλλά να εξετάσουμε τις ηθικές και πολιτικές συνέπειες της επιδημίας. Το πρώτο πράγμα που δείχνει το κύμα του πανικού το οποίο έχει παραλύσει τη χώρα είναι ότι η κοινωνία μας δεν πιστεύει σε οτιδήποτε άλλο εκτός από την «γυμνή ζωή». Είναι σαφές ότι οι Ιταλοί είναι διατεθειμένοι να θυσιάσουν σχεδόν τα πάντα-τις κανονικές συνθήκες ζωής, τις κοινωνικές σχέσεις, την εργασία, ακόμα και τις φιλίες, την στοργή, τις θρησκευτικές και πολιτικές πεποιθήσεις-μπροστά στον κίνδυνο να ασθενήσουν. Η «γυμνή ζωή»-και ο κίνδυνος αυτή να χαθεί-δεν είναι κάτι που ενώνει τους ανθρώπους, αλλά που τους τυφλώνει και τους χωρίζει. Τι γίνονται οι ανθρώπινες σχέσεις σε μια χώρα που συνηθίζει να ζει μ’ αυτόν τον τρόπο, και ποιος ξέρει για πόσο καιρό; Και τι είδους κοινωνία είναι αυτή που δεν έχει άλλη αξία πέρα από την επιβίωση; … Μια κοινωνία που ζει σε μια διαρκή κατάσταση εξαίρεσης δεν μπορεί να είναι μια ελεύθερη κοινωνία. Στην πραγματικότητα ζούμε σε μια κοινωνία που έχει θυσιάσει την ελευθερία στη λεγόμενη «ασφάλεια» και έτσι έχει καταδικάσει τον εαυτό της να ζει σε μια μόνιμη κατάσταση φόβου και ανασφάλειας.
Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι μιλώντας για τον ιό μιλάμε για πόλεμο. Πράγματι, τα μέτρα έκτακτης ανάγκης μας υποχρεώνουν να ζούμε σε συνθήκες απαγόρευσης της κυκλοφορίας. Αλλά ένας πόλεμος με έναν αόρατο εχθρό, που μπορεί να ελλοχεύει σε κάθε άλλο πρόσωπο, είναι ο πιο παράλογος από όλους τους πολέμους. Είναι στην πραγματικότητα ένας εμφύλιος πόλεμος. Ο εχθρός δεν είναι εκεί έξω, αλλά στο εσωτερικό μας… Το ανησυχητικό δεν είναι τόσο πολύ ή μόνο το παρόν, αλλά αυτό που έρχεται μετά. Όπως οι πόλεμοι άφησαν κληρονομιά στην ειρήνη μια σειρά δυσοίωνων τεχνολογιών, από το αγκαθωτό συρματόπλεγμα μέχρι τα εργοστάσια παραγωγής πυρηνικής ενέργειας, έτσι είναι επίσης πολύ πιθανό ότι κάποιοι θα επιδιώξουν να συνεχιστούν και μετά το τέλος της πανδημίας τα πειράματα εφαρμογής μέτρων έκτακτης ανάγκης που έγιναν για την προστασία της υγείας, κάνοντας πραγματικότητα τις επιδιώξεις ορισμένων κυβερνήσεων τις οποίες αυτές δεν κατάφεραν να πραγματοποιήσουν το προηγούμενο διάστημα: το κλείσιμο των πανεπιστημίων και των σχολείων και την πραγματοποίηση των μαθημάτων μόνο online, το οριστικό τέλος των κοινών συναντήσεων και των πολιτικών ή πολιτιστικών συζητήσεων και την ανταλλαγή μόνο ψηφιακών μηνυμάτων, την υποκατάσταση παντού κάθε επαφής-ακόμα και μόλυνσης-μεταξύ των ανθρώπινων όντων από μηχανές.
Giorgio Agamben
Μετάφραση: Χάρης Γολέμης
Πηγή: Η Εποχή
