«Να ανατάξουμε την Ευρώπη – Πάμε αριστερά!»
Με αυτό το σύνθημα – προτροπή ξεκίνησε στη Μάλαγα της Ισπανίας -ή μάλλον σε μία παραθαλάσσια τουριστική προέκτασή της- το 6ο Συνέδριο του Κόμματος Ευρωπαϊκής Αριστεράς (ΚΕΑ) κι αυτή τη δυνατότητα επιχείρησαν να ανιχνεύσουν οι σύνεδροι των 25 κομμάτων/μελών και των 9 κομμάτων/παρατηρητών του κατά τη διάρκεια των τριήμερων εργασιών του, 13 -15 Δεκεμβρίου. Ακούγεται ενθουσιώδες, υλοποιείται δυσκολότερα.
Με τον αέρα ενός κόμματος που επιστρέφει στην πολιτική ζωή της χώρας του ως εταίρος του κυβερνητικού συνασπισμού και υπό το βλέμμα των προσκεκλημένων συμμάχων τους Ποδέμος, οι οικοδεσπότες, Κομμουνιστικό Κόμμα Ισπανίας και Ενωμένη Αριστερά, προσπάθησαν να δώσουν το δικό τους στίγμα στην αριστερή κατεύθυνση που υποδείκνυε το κόκκινο βέλος στο κεντρικό λογότυπο της διοργάνωσης. Όχι ιδιαιτέρως πλουραλιστικό.
Οι εκτός ΚΕΑ προσκεκλημένοι εκπροσωπούσαν κυρίως κομμουνιστικά κόμματα, τη δοκιμαζόμενη Λατινοαμερικανική Αριστερά (Κούβα, Βενεζουέλα, Βολιβία, Χιλή), την Υποσαχάρια και Βόρεια Αφρική. Ξεχωριστή στιγμή, ο χαιρετισμός του εκπροσώπου του τουρκικού HDP και η έκφραση αλληλεγγύης στους φυλακισμένους ηγέτες του. Συνολικά, οι προσκεκλημένοι ήταν λιγότεροι και οι αντιπροσωπείες των κομμάτων – συνέδρων μικρότερες απ’ ότι στο παρελθόν. Η οικονομική αποδυνάμωση της ευρωπαϊκής αριστεράς έπαιξε κι εδώ το ρόλο της.
Ακροβατώντας στο σχοινί των συναινέσεων
Όπως συμβαίνει σε κάθε σοβαρή πολιτική διεργασία, της τελικής συζήτησης επί του πολιτικού κειμένου είχε προηγηθεί πολύμηνη προετοιμασία από την αρμόδια ομάδα εργασίας, με επανειλημμένες διαβουλεύσεις. Ο μόχθος αυτός δεν εξουδετέρωσε τις τελικές συγκρούσεις.
Οι βασικοί άξονες ήταν ήδη κοινώς αποδεκτοί: αντικαπιταλισμός, ενίσχυση της ταξικής σύγκρουσης, κριτική στη θεσμική συστημική πραγματικότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις νεοφιλελεύθερες επιλογές της, μέτωπο απέναντι στην άνοδο της ακροδεξιάς και του φασισμού, οικολογικός προσανατολισμός, φεμινισμός, ενδυνάμωση των κοινωνικών κινημάτων για την ειρήνη, τη δημοκρατία, την κατάργηση των πυρηνικών εξοπλισμών. Ωστόσο, παρέμειναν απολύτως ορατές οι δύο τάσεις που διεκδικούν ήδη από το προηγούμενο συνέδριο την ηγεμονία στον προσανατολισμό του ΚΕΑ: αυτή του φυγόκεντρου και αρκετά επιθετικού ευρωσκεπτικισμού κι εκείνη της δομικής κριτικής εντός ευρω-ενωτικού πλαισίου.
Είναι αρκετό το αντικαπιταλιστικό μένος για να αντιμετωπιστεί η οικολογική καταστροφή; Πώς προσδιορίζονται τα ιδεολογικά και πολιτικά χαρακτηριστικά στην οικολογία; Τί σηματοδοτεί το BREXIT για το μέλλον της ΕΕ αλλά και των εργαζομένων στη Βρετανία; Πώς ερμηνεύεται η ήττα των Εργατικών; Είναι η Συμφωνία των Πρεσπών σημαντική υποθήκη για την ειρήνη, τη σταθερότητα και την αλλαγή των όρων συνύπαρξης στα Βαλκάνια; Αυτά τα ερωτήματα και κάποια ακόμα δεν απαντώνται στο τελικό πολιτικό αποτύπωμα του συνεδρίου, αφού οι απόψεις είναι αποκλίνουσες. Έτσι λοιπόν, οι βρετανικές εκλογές και το BREXIT αποσιωπήθηκαν, παρά τις επίμονες προσπάθειες των εκπροσώπων του ΣΥΡΙΖΑ στην επιτροπή πολιτικού κειμένου, αφού δεν είναι λίγα τα κόμματα (με πλέον επιθετικούς του Δανούς της Κοκκινοπράσινης Συμμαχίας) που επικροτούν την έξοδο από την ΕΕ ως φιλολαϊκή στρατηγική επιλογή. Η προβολή video -χαιρετισμού του Άγγλου σκηνοθέτη Κεν Λόουτς με σαφέστατο ενωτικό των αριστερών ευρωπαϊκών δυνάμεων περιεχόμενο και η υιοθέτηση ψηφίσματος στήριξης του Κόρμπιν από την Ολομέλεια των συνέδρων συνυπήρξαν με την αφωνία επί του πολιτικού διακυβεύματος στη Βρετανία, τις ημέρες ακριβώς που δόθηκε η εκλογική μάχη. Ο σπουδαίος Μπέκετ ίσως αναγνώριζε την προσπάθεια να συναντηθεί ο πολιτικός ρεαλισμός (;) με το παράλογο. Όσο για τη Συμφωνία των Πρεσπών, δεν αποτυπώθηκε στο κείμενο, εφόσον αρκετοί υποστήριξαν πως ήταν αποτέλεσμα μιας αντιδημοκρατικής επιλογής της κυβέρνησης Ζάεφ που εγκλωβίζει τη χώρα του στο ΝΑΤΟ με τη συναυτουργία της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, παρακάμπτοντας πλήρως την ελληνική οπτική. Με δεδομένη την υποχρεωτική ομοφωνία ή έστω την ισχυρότατη πλειοψηφία χωρίς άσκηση βέτο κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, η δύναμη των επιχειρημάτων ηττάται συχνά από την απουσία ευνοϊκών συσχετισμών.
Αντιφάσεις ανιχνεύονται και σε άλλα σημεία του κειμένου. Παρά τη συλλογική προσπάθεια συνεργασιών με πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις εκτός του ΚΕΑ, τη στήριξη του Progressive Caucus, τη συνεργασία δηλαδή της ευρωομάδας της Αριστεράς με βουλευτές άλλων ευρωομάδων (πράσινοι, σοσιαλιστές, σοσιαλδημοκράτες), την οικοδόμηση συμμαχιών μέσω του ετήσιου Ευρωπαϊκού Φόρουμ του οποίου το ΚΕΑ είναι κύριος διοργανωτής, η στρατηγική αυτή επιλογή δεν έχει την αναμενόμενη βαρύτητα στην τελική διατύπωση του πολιτικού ντοκουμέντου, ενώ υποβόσκει η δυσαρμονία μεταξύ “παραδοσιακών” αριστερών -κομμουνιστικών στην πλειοψηφία τους κομμάτων- ιδρυτικών του ΚΕΑ και άλλων που θεωρούν οτι εκφράζουν μιά πιό “σύγχρονη “ Αριστερά.
Την όποια αοριστία των βασικών θέσεων βελτιώνουν σημαντικά τα ειδικά ψηφίσματα, αποτέλεσμα επιτυχών συγκλίσεων των ομάδων εργασίας του ΚΕΑ και συνεργασιών μεταξύ κομμάτων – μελών. Έτσι, εκτός του εμπεριστατωμένου κειμένου υπέρ των προσφύγων και μεταναστών που υπερκέρασε τις όποιες δυσανεξίες, το σώμα ενέκρινε ψήφισμα για το λαικό χαρακτήρα της εκπαίδευσης, την ανάγκη κοινής ευρωπαικής πολιτικής για το νερό ως δημόσιο αγαθό, την ανάγκη δημιουργίας κοινού οδικού χάρτη για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, τη δημιουργία ομάδας εργασίας με αντικείμενο την αντιμετώπιση της ακροδεξιάς, την πολιτική μείωσης του χρόνου εργασίας υπέρ των εργαζομένων, την αλληλεγγύη προς την Αριστερά της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, το Κυπριακό (κείμενο συνεργασίας του ΑΚΕΛ με τα δύο τουρκοκυπριακά κόμματα), τη στήριξη των συνεργασιών αριστερών και δημοκρατικών δυνάμεων στην Αφρική, την υποστήριξη πολιτικής λύσης της κατάστασης στην Καταλονία.
Κόμμα ζωντανό ή πουκάμισο αδειανό;
Παρά τις δυσκολίες, τις αντιφάσεις και τις συγκρούσεις, το ΚΕΑ συνεχώς μεγαλώνει. Τα μόλις 14 ιδρυτικά του μέλη αποτελούν μακρινή εικόνα και οι αντιπροσωπείες στη Μάλαγα επικύρωσαν με ενθουσιασμό την επίσημη είσοδο… των βρετανικών δυνάμεων, τη στιγμή που το BREXIT μοιάζει πιά μονόδρομος: η Αριστερή Ενότητα (Left Unity) αναβαθμίζεται από παρατηρητής σε πλήρες μέλος και η Δημοκρατική Αριστερά της Σκωτίας γίνεται από εταίρος κόμμα /παρατηρητής.
Ταυτόχρονα, η Καταλονία εκπροσωπείται δια του SORTU, ως κόμμα /παρατηρητής. Κι αν όλα αυτά δεν είναι παρά η διαιώνιση μιάς αριστερίζουσας γραφειοκρατίας, με την ψευδαίσθηση της ασφάλειας που χαρίζει σε όσους την έχουν ενστερνιστεί, η επωδός στο χαιρετισμό των βρετανικών αντιπροσωπειών αλλά και στα λόγια του Λόουτς, είναι ίσως πιο αποστομωτική από πολλές μακροσκελείς υπερασπιστικές του ΚΕΑ αγορεύσεις.
“Μη μας αφήσετε μόνους, τώρα. Μή μας ξεχάσετε!”
Επειδή η Αριστερά μόνο δια του συλλογικού μπορεί να εκφραστεί, ακόμα κι όταν η αντιπαράθεση διεκδικεί την αποτύπωση της και στο υψηλότερο επίπεδο.
Την αποχώρηση του Γκρέγκορ Γκίζι που παρά τη ρητορική του δυνότητα δεν ενέπνευσε ιδιαιτέρως, ακολούθησαν μακρές διαβουλεύσεις για το ηγετικό σχήμα του ΚΕΑ. Μονοπρόσωπο ή δίδυμο άνδρα – γυναίκας; Δύσκολη εξίσωση, πολλαπλές και ενίοτε ταραχώδεις συναντησεις μέχρι την εκλογή των νέων οργάνων. Συμβιβαστική λύση η ανάδειξη του Χάινς Μπίρμπαουμ (Γερμανία) στην Προεδρία, της Μαιτέ Μόλα (Ισπανία) ως πρώτης Αντιπροέδρου, με την Άννα Μίκκολα (Φινλανδία) και τη Νατάσσα Θεοδωρακοπούλου (Ελλάδα) να προστίθενται στο απερχόμενο σώμα των Αντιπροέδρων που επανεξελέγη, μαζί με τη δέσμευση για συλλογική και με σαφείς αρμοδιότητες άσκηση του συντονιστικού τους έργου.
Η επόμενη μέρα για το ΚΕΑ είναι συνυφασμένη με την επιδραστικότητα του στην πολιτική πρακτική των ίδιων των κομμάτων που εμπεριέχει και την αντίληψη τους για την αξία των υπολοίπων μελών του. Όσο προκρίνεται η λογική κατευνασμού ή κολακείας του εθνικού ακροατηρίου τους και παράλληλα η κυριαρχία στο κοινό πλαίσιο αναφοράς τους δια του οργανωτικού ή εκλογικού τους μεγέθους, οι συμπορεύσεις στερούνται ουσιαστικού περιεχομένου, η πολιτική σύγκρουση χάνει τα ταξικά χαρακτηριστικά της υπέρ των ελίτ και του ακροδεξιού εθνικισμού. Αντιθέτως, η αριστερή ηγεμονία προϋποθέτει την υιοθέτηση μιας υπερεθνικής, ολιστικής θεώρησης του κόσμου, αποκρυσταλλωμένης σε ενιαίες σαφείς πολιτικές προτάσεις και δράσεις με τη γεύση της μοναδικότητας των ανθρώπων. Σαν το υπέροχο Bella ciao φλαμένκο που έντυσε τρείς μέρες όλων μας τις στιγμές.
Η Όλγα Αθανίτη είναι μέλος της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ και του Εκτελεστικού Συμβουλίου του ΚΕΑ.
Πηγή: Η Εποχή
