Τόσο η μοναξιά όσο και η μοναχικότητα (που δεν είναι το ίδιο, αλλά συχνά είναι δύσκολο να διαχωριστούν ακόμα και γλωσσικά), δεν είναι μονόλιθοι, είναι σύνθετες πολυπαραγοντικές συνθήκες. Το ίδιο και η κατάθλιψη, η αυτοκτονία, για τα οποία δεν έχουμε ολικές απαντήσεις ούτε από την κοινωνιολογία, ούτε καν από τις νευροεπιστήμες ή την νευροκοινωνιολογία, και ούτε συνδέονται από μια ευθεία γραμμή, επειδή χωρούν τακτοποιημένα σε μια παράγραφο. Ωστόσο, μπορεί κανείς να δει τόσο τους επιμέρους επικαθορισμούς, τα δίπολα και διπλά δεσμά τους, όσο και την ιδρυματοποιημένη ύφανση και κειμενικότητά τους, εγγεγραμμένη στους κανόνες λειτουργικότητας του νεοφιλελευθερισμού. Ο τελευταίος χτυπάει ακαριαία στις σχέσεις του ανθρώπου με τον κόσμο, in toto. Αντίστοιχη στόχευση είχε πάντα, βέβαια, και ο καπιταλισμός από την αρχή, αλίμονο, είναι κατάσταση που παράγει και αναπαράγει. Ωστόσο, στο νεοφιλελευθερισμό αυτό βρίσκει το άκρο του, αφού ο νεοφιλελευθερισμός πρέπει να νοηθεί ως η απόλυτη αυτοσυντήρηση του κεφαλαίου, μασκαραμένη σε μια σχέση όπου το κεφάλαιο συγχαίρει τον εαυτό του. Η επιτυχία του είναι το μη αναγώγιμο άτομο, αντι-πλανητικό και στατικό, που βρίσκεται μόνο στην οικογένεια και μόνο σε ένα μοντέλο της. Η Θάτσερ μάς έδειξε τα επινοήματα αυτά σε πλήρη διαφάνεια και διαύγεια.
Ακριβώς επειδή είναι ένα τόσο κακό επινόημα κόντρα σε κάθε εμπειρία της ζωής, δεν μπορεί να υπάρξει συμμόρφωση έτσι απλά. Χρειάζεται τεχνολογία του σώματος, που το δικό της άκρο είναι η νεοφιλελεύθερη βιοπολιτική, αξεχώριστη πλέον από τη νεοφιλελεύθερη κυβερνησιμότητα. Κάθε Εγώ, βρίσκει την αυτοσυνείδησή του μέσα από τον Άλλο και κάθε κίνημα μπορεί και κινείται με τις σχέσεις. Η σχεσιακότητα βρίσκεται παντού, στα μέσα παραγωγής, στις τάξεις αφ’ εαυτού τους, μεταξύ τους, ακόμα και στο χρηματιστικό κεφάλαιο. Η νεοφιλελεύθερη βιοπολιτική στοχεύει πρώτα σε όλες τις σχεσιακότητες που μας υπενθυμίζουν τη δομική αλληλεξάρτηση του κοινωνικού και στη ριζοσπαστικότητά τους που έγκειται στο να επιτελούν και να φέρνουν στο φως μια βαθιά κριτική εμπιστοσύνη. Ούτως ειπείν: την κριτική αυτή χειρονομία που επιτρέπει την ανάδυση της κρίσιμης πιθανότητας για εμπιστοσύνη που χτίζει, κινεί και κοινωνεί το ανθρώπινο.
Δύο παραδείγματα της πρόσφατης ειδησεογραφίας:
Πριν λίγο καιρό στη Βρετανία, αστυνομικοί, έστησαν ένα σαδιστικό βασανιστήριο σε έναν άστεγο που είχε μπει στο νοσοκομείο και είχαν πάρει το σκυλάκι του όσο νοσηλευόταν. Πήγε να το πάρει πίσω και περιμένοντας, άναψε ένα τσιγάρο. Τον πετάξανε έξω στο κρύο με βία και δεν του έδωσαν το σκυλί του, για να τον τιμωρήσουν. Περίμενε απ’ έξω όλο το βράδυ ως ανθρώπινος Χάτσικο και πέθανε από το κρύο.
Στη Βαρκελόνη, πρόσφατα, αστυνομικός επιτέθηκε σε άστεγο μικροπωλητή και η σκυλίτσα του, η Σότα, σύμφωνα με μαρτυρίες, απλά γαύγισε για να υπερασπιστεί τον άνθρωπό της. Ο αστυνομικός την πάτησε στο λαιμό και την πυροβόλησε μέσα στην πόλη.
Βιοπολιτική φρικαλεότητα
Αυτές οι πρακτικές της αστυνομίας, συνδέονται με την ακραία νεοφιλελεύθερη βιοπολιτική που παρεμβαίνει ακόμα και στις σχέσεις των αδύναμων σωμάτων με τα σκυλιά τους. Σταδιακά ο δημόσιος χώρος γίνεται όλο και περισσότερο μια υπόθεση συντηρητικών, βίαιων ατόμων και αστυνομευτικής θανατοπολιτικής. Ειδικά στην Ανθρωπόκαινο, πρέπει να ξανασκεφτούμε τη σχέση μας με τον πλανήτη και τη σχέση αυτού με τα ζώα του, τη σχέση μας με τα ζώα και πώς οι μαζικές κακοποιήσεις, δολοφονίες και εξοντώσεις οικόσιτων ζώων συνδέονται μέχρι και με τη Μακεδονία σαν τελευταία ανάλυση κάποιου meme που διακωμωδεί τη νεοφιλελεύθερη συνθήκη. Πώς θα σταθούμε, πώς θα κινηθούμε, πού θα συνερχόμαστε. Τι ήθελες στην Ομόνοια, τι ήθελες στα Εξάρχεια, τι ήθελες βράδυ στο δρόμο. Όλα δικαιολογούνται μέσα σε ένα χωροβιοπολιτικό πλαίσιο θανάτου, λιντσαρίσματος, βιασμών, δολοφονιών και γυναικοκτονιών. Η μυθολογία το ήθελε για χρόνια ότι το ανδρικό σώμα με το κοστούμι και το ακριβό ρολόι δεν μπορεί να σταθεί στα αστικά κέντρα… Και βλέπουμε σε όλη τη δύση ότι γυναίκες τιμωρούνται επειδή είναι γυναίκες, μαύροι δεν μπορούν να επιδεικνύουν μαυρότητα, άστεγοι δεν μπορούν να σταθούν, καλλιτέχνες του δρόμου δεν μπορούν να σταθούν, χειροτέχνες δεν μπορούν να σταθούν, μικροπωλητές δεν μπορούν να σταθούν, σκυλιά δεν μπορούν να σταθούν, παιδιά δεν μπορούν να σταθούν, ΛΟΑΤΚΙ δεν μπορούν να σταθούν, ανάπηροι δεν μπορούν να σταθούν, στα αστικά τα κέντρα.
Δεν είναι αργά. Αντίθετα, είναι κρίσιμο να δούμε πλανητικά την κοινωνική αλληλεξάρτηση και τις επιτελεστικές πολιτικές συναρμογές που μπορούν να την αναπαράγουν ως ένα πρώτο βήμα για να μπορέσουμε να σχετιστούμε με την εποχή μας με έναν τρόπο που θα επιτρέψει να υπάρξει μέλλον πέρα από τον καπιταλισμό.
Νίκος Δασκαλόπουλος
Πηγή: Η Εποχή
