Από το Συνέδριο του ΕΝΑ (Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών) με θέμα: “Για μία Προοδευτική Ατζέντα της επόμενης δεκαετίας. Μίλησα στον κύκλο “«Το δημογραφικό ζήτημα σε συσχέτιση με την πολιτική για τη νέα γενιά, το brain drain και τη μετανάστευση».Η νέα γενιά βιώνει γενικευμένη επισφάλεια για το παρόν και το μέλλον της λόγω των επάλληλων κρίσεων του καπιταλισμού: δημοσιονομικών, υγειονομικών, κλιματικών, ενεργειακών, ακόμη και απειλών πολέμων.
Στη χώρα μας, μετά το έγκλημα των Τεμπών, η νέα γενιά αναδεικνύει επιτακτικά το αίτημα της ασφάλειας.
Η παρατεταμένη εισοδηματική, εργασιακή και στεγαστική επισφάλεια που βιώνουν οι νέοι είναι υπόλογες, τόσο για το brain drain, όσο και για τη μεγάλη μείωση των γεννήσεων. Από το 2010 ως σήμερα μειώθηκαν κατά περίπου 30.000 ενώ από το 2000-2010 είχαν αυξηθεί κατά 11.500.
Για την εισοδηματική και την εργασιακή επισφάλεια είναι γνωστές οι αιτίες και οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Τα εξέθεσε αναλυτικά η Έφη Αχτσιόγλου. Θα σταθώ στη στεγαστική επισφάλεια, που έχει ως αποτέλεσμα να παραμένουν οι νέοι στα παιδικά τους δωμάτια χωρίς να μπορούν να ξεκινήσουν τη δική τους ζωή.
Το 2008 το ποσοστό των νέων 18 – 34 ετών που έμεναν με τους γονείς τους ήταν 58,4% ενώ το 2021 εκτινάχθηκε στο 72,9%, με την Ελλάδα στη δεύτερη χειρότερη θέση στην ΕΕ μετά την Κροατία. Εάν οι νέοι νοικιάσουν ή αγοράσουν σπίτι, πολύ γρήγορα βρίσκονται σε στεγαστική κρίση δηλαδή δαπανούν πάνω από το 40% των εισοδημάτων τους σε έξοδα στέγης (ενοίκιο, δάνειο, ρεύμα, νερό, κοινόχρηστα, θέρμανση – ψύξη) και δεν μπορούν να ζήσουν.
Κατά τη Εurostat, είμαστε πρώτοι στην Ευρώπη, με 1 στα 3 νοικοκυριά, το 32,4%, να βρίσκεται σε στεγαστική κρίση, όταν ο Μ.Ο στην ΕΕ είναι 1 στα 10, 9,1% και με δεύτερη τη Βουλγαρία, με 1,8 στα 10 νοικοκυριά. Τα νέα ζευγάρια πρωτοστατούν σε αυτή τη θλιβερή πρωτιά.
Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ θεωρεί ότι η κατοικία είναι δικαίωμα και όχι αντικείμενο κερδοσκοπίας όπως τη βλέπει ο νεοφιλελευθερισμός. Στο πρόγραμμά του αντιμετωπίζει τη φούσκα ακινήτων, δηλαδή τις υπερτιμημένες αξίες αγοράς και ενοικίασης που οφείλονται εν μέρει και στην αλόγιστη εξάπλωση της βραχυχρόνιας μίσθωσης τύπου airbnb, με ένα πλέγμα άμεσων και βραχυπρόθεσμων δημόσιων πολιτικών και εργαλείων με στόχευση ιδιαίτερα στους νέους:
1ον: διπλασιάζουμε το στεγαστικό επίδομα για 150.000 νοικοκυριά ηλικίας 24 – 44 ετών. Από 70 €/μήνα σε 140 € για ένα άτομο και από 175 €/μήνα σε 350 € για ζευγάρι με δύο παιδιά. Συγχρόνως διευρύνουμε τα εισοδηματικά κριτήρια σε 10.000 έως 25.000 €, ανάλογα με τα μέλη του νοικοκυριού και παρέχουμε εγγύηση ενοικίου για νέες και νέους σε επισφαλείς και εποχικές θέσεις εργασίας.
2ον: Αντιμετωπίζουμε τη φούσκα ακινήτων, με ένα νέο καινοτόμο δημόσιο εργαλείο, την Τράπεζα Στέγης. Πρόκειται για δημιουργία αποθέματος κατοικιών που προέρχονται από τρεις πηγές:
α. από κενά και ανεκμετάλλευτα Δημόσια ακίνητα (Ασφαλιστικών Ταμείων, ΝΠΔΔ, Δήμων, Εκκλησίας, κοινωφελών ΝΠΙΔ).
β. από κενά και ανεκμετάλλευτα κτίρια ιδιωτών.
γ. από ενεργές κατοικίες και διαμερίσματα ιδιωτών που τα διαθέτουν στην Τράπεζα στέγης προς ενοικίαση σε μειωμένες τιμές για 3, 5ή 8 χρόνια χάρη σε ένα ελκυστικό πακέτο κινήτρων με:
φοροελαφρύνσεις, εξασφάλιση 12 ενοικίων το χρόνο, ενεργειακή αναβάθμιση ακινήτου και ενεργειακό πιστοποιητικό, ασφάλεια πυρός και νομική κάλυψη, ανακαίνιση και παράδοση σε καλή κατάσταση μετά τη λήξη της παραχώρησης.Σκοπός της Τράπεζας Στέγης είναι:
α. η ρυθμιζόμενη παραχώρηση κυριότητας ή χρήσης για νέα ζευγάρια και μέλη Οικιστικών Συνεταιρισμών πρώτης κατοικίας
β. η ρυθμιζόμενη ενοικίαση του ενεργού αποθέματος κατοικιών σε μειωμένες τιμές
Παράλληλα θεσμοθετούμε κανόνες για τη βραχυχρόνια μίσθωση (airbnb):
1ον: Δεν επιτρέπονται σε νομικά πρόσωπα (επιχειρήσεις) δραστηριότητες βραχυχρόνιας μίσθωσης διότι υποκρύπτουν τουριστικό προϊόν,
2ον: Επιτρέπεται σε φυσικά πρόσωπα η δραστηριότητα βραχυχρόνιας μίσθωσης για 2-3 ακίνητα ανά ΑΦΜ ιδιοκτήτη ή/και διαχειριστή.
Για τη στεγαστική πολιτική δημιουργείται μηχανισμός χρηματοδότησης και ανάπτυξης οικονομικής, προσιτής κατοικίας από αποθεματικά του πρώην ΟΕΚ και με πόρους του ΕΣΠΑ 2021-27, του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.
Η επισφάλεια των νέων όμως επιτείνεται από την επί τέσσερα χρόνια διάλυση και ιδιωτικοποίηση του κοινωνικού κράτους (υγεία, παιδεία, ασφάλιση) με μείωση δαπανών και προσωπικού και την επιστροφή στο προνοιακό κράτος αποκλειστικά για ευάλωτους και φτωχούς με όχημα τη φιλανθρωπία. Άμεσα αποτελέσματα η αύξηση όλων των δεικτών φτώχειας, παιδικής φτώχειας και ανισοτήτων, σε συνθήκες πολυδιαφημιζόμενης ανάπτυξης, όταν έπεφταν συνεχώς επί ΣΥΡΙΖΑ. Στον αντίποδα αυτών ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ επανιδρύει το δωρεάν δημόσιο κοινωνικό κράτος και το σύγχρονο κράτος κοινωνικής πρόνοιας και προστασίας για την πλειοψηφία των πολιτών το οποίο παρεμβαίνει σε κάθε στιγμή της ζωής τους που αντιμετωπίζουν οικονομικά, υγειονομικά και κοινωνικά προβλήματα και απειλείται το αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσής τους.
Γνωρίζοντας ότι οι δαπάνες για το κοινωνικό και προνοιακό κράτος είναι αναπτυξιακές, εξασφαλίζει 1,4 δις € επιπλέον κατ’ έτος γι αυτές. Ενισχύει έτσι το λεηλατημένο εισόδημα των πολιτών και ιδιαίτερα των νέων που, αν συνεχιστεί η σημερινή κατάσταση θα πληρώνουν όλες αυτές τις υπηρεσίες και τις παροχές από την τσέπη τους.
Οι προτάσεις μας στηρίζουν και επενδύουν στο παιδί, τη μητέρα, τη γυναίκα. Mε ένα σύνολο άμεσων και βραχυπρόθεσμων παροχών σε είδος και χρήμα και ένα νέο μεγάλο δίκτυο υπηρεσιών φροντίδας υγείας και πρόνοιας στους δήμους.
Συνεχίζουμε την αύξηση, έως διπλασιασμό, των δαπανών την επόμενη πενταετία για το προνοιακό κράτος που παραλάβαμε στα 789 εκατομμύρια το 2015 και το φτάσαμε στα 3,5 δις το 2019. Εκεί το καθήλωσε η ΝΔ μέχρι το 2025. Γνωρίζουμε ότι οι προνοιακές δαπάνες είναι αναπτυξιακές, με πολλαπλασιαστή 1,03 – 1,6.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ αύξησε τις δαπάνες για το παιδί από 650 εκατομμύρια σε 1,2 δις. Σήμερα σχεδιάζουμε πολιτικές που δημιουργούν ασφάλεια για τις γυναίκες, το μέλλον τους και τα παιδιά τους. Τις απελευθερώνουν ώστε να διεκδικήσουν ισότιμη θέση στην κοινωνία και την εργασία, παράγοντας καθοριστικός στην αύξηση της γεννητικότητας.
Ειδικά για το παιδί και τη μητέρα εξασφαλίζουμε:
δωρεάν πρόσβαση για όλα τα παιδιά σε βρεφονηπιακούς σταθμούς με διευρυμένο ωράριο ώστε να αποκτήσει η μητέρα ελεύθερο προσωπικό χρόνο. 680.000 σχολικά γεύματα την ημέρα, μεσογειακής διατροφής, κατά της παχυσαρκίας σε όλα τα παιδιά νηπιαγωγείου και δημοτικού. Νέο επίδομα μητέρας σε 1 εκατομμύριο γυναίκες, αποδίδοντας αποκλειστικά στις μητέρες το επίδομα παιδιού και αυξάνοντάς το σε 315 €/μήνα για τρία παιδιά με διευρυμένα εισοδηματικά κριτήρια. Καταβάλλεται από τη γέννηση του παιδιού μέχρι τα 24 χρόνια του, ανεξαρτήτως σπουδών, και εκ νέου από τη συντάξιμη ηλικία της μητέρας εφόρου ζωής. Εξίσωση της άδειας μητρότητας στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα για 9 μήνες και θέσπιση ειδικής άδειας μητρότητας για αυτοαπασχολούμενες, ελεύθερες επαγγελματίες και αγρότισσες.Τέλος αναπτύσσουμε τον μεγάλο τομέα των δωρεάν υπηρεσιών φροντίδας υγείας – πρόνοιας στην κοινότητα. Οι υπηρεσίες αυτές συγκροτούν ένα μεγάλο οικονομικό χώρο που στην πλειοψηφία του βασίζεται στην εργασία των γυναικών, είτε πρόκειται για υποαμειβόμενες εργαζόμενες σε δομές, όπως παιδιών (βρεφονηπιακοί σταθμοί, νηπιαγωγεία κλπ), ηλικιωμένων, ανάπηρων, χρονίως πασχόντων, είτε των αόρατων και μη αμειβόμενων γυναικών μέσα στο νοικοκυριό. Γι αυτό και αποκαλείται και μωβ οικονομία.
