Καθώς η βρετανική κυβέρνηση της Λιζ Τρας επιχειρεί ως «λαγός» μελλοντικών οικονομικών πολιτικών να επαναφέρει στο προσκήνιο τα trickle down economics και τη μείωση της φορολογίας των πλουσίων που αυτά πρεσβεύουν εν μέσω ενεργειακής κρίσης, καλπάζουσας ακρίβειας και οικονομικής στασιμότητας, ενώ αντίθετες φωνές όπως αυτή του επικεφαλής οικονομολόγου της ΕΚΤ Φίλιπ Λέιν για φορολόγηση των υψηλών εισοδημάτων και των υπερκερδών των επιχειρήσεων δείχνουν να μη συγκινούν ιδιαίτερα τους κυβερνώντες, η τελευταία έκθεση της Credit Suisse για τον παγκόσμιο πλούτο (Global Wealth Report 2022) που δημοσιοποιήθηκε πριν από μερικές εβδομάδες αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα.
Σύμφωνα την έκθεση, ο παγκόσμιος πλούτος αυξήθηκε πέρυσι κατά 9,8% σε σχέση με το 2020, αγγίζοντας τα 463,6 τρισ. δολάρια. Η άνοδος αυτή ήταν πολύ μεγαλύτερη από τη μέση ετήσια που καταγράφηκε από τις αρχές του τρέχοντος αιώνα (6,6%) και η μεγαλύτερη που έχει καταγραφεί στην ιστορία (12,7%), αν αφαιρεθούν οι συναλλαγματικές διακυμάνσεις. Κατανεμήθηκε, ωστόσο, ακραία άνισα μεταξύ των εισοδηματικών στρωμάτων της κοινωνίας, οδηγώντας σε ακόμη μεγαλύτερη ανισότητα.
Από τη μια πλευρά ήταν τα κατώτερα στρώματα της πυραμίδας του παγκόσμιου πλούτου που είδαν την πανδημία να προκαλεί σημαντική ζημιά τόσο σε επίπεδο απασχόλησης όσο και εισοδήματος. Μεγάλος μέρος αυτής της ομάδας εξαναγκάσθηκε σε συρρίκνωση των αποταμιεύσεων ή και αύξηση χρεών και εδώ και περίπου έναν χρόνο βουλιάζει σε κρίση διαβίωσης υπό το βάρος των υψηλότερων τιμών ενέργειας και τροφίμων.
Αντίθετα οι ομάδες που βρίσκονται στην κορυφή και κατέχουν το μεγαλύτερο μερίδιο στον παγκόσμιο πλούτο όχι μόνο επέδειξαν ανοσία απέναντι στην οικονομική συρρίκνωση που προκάλεσε η πανδημία, αλλά και επωφελήθηκαν χάρη στα χαμηλά επιτόκια και το μηδενικό κόστος χρήματος που τροφοδότησε το φούσκωμα των τιμών των μετοχών και των ακινήτων που έχουν στην κατοχή τους.
Το αποτέλεσμα ήταν η ψαλίδα να ανοίξει ακόμη περισσότερο. Στη βάση της πυραμίδας, 2,818 δισεκατομμύρια άνθρωποι, ή το 53,2% της ενήλικης ανθρωπότητας που έχουν ατομική περιουσία μικρότερη των 10.000 δολαρίων έκαστος, κατείχαν συνολικά πέρυσι μόλις 5 τρισ. δολάρια ή το… 1,1% του παγκόσμιου πλούτου.
Αντίθετα, το μερίδιο του πλουσιότερου 1% της ενήλικης ανθρωπότητας στο σύνολο του παγκόσμιου πλούτου αυξήθηκε για δεύτερο συνεχόμενο χρόνο πέρυσι, στο 45,6%, από 43,9% το 2019. Οι έχοντες περιουσία μεγαλύτερη του ενός εκατομμυρίου δολαρίων, συνολικά 62,5 εκατ. άνθρωποι ή το 1,2% του ενήλικου πληθυσμού της υφηλίου, κατείχαν συνολικά πέρυσι 221,7 τρισ. δολάρια ή το 47,8% του παγκόσμιου πλούτου. Ο συνολικός πλούτος αυτών των πάρα πολύ πλούσιων ανθρώπων έχει πενταπλασιαστεί από την αρχή του αιώνα, από 41,4 τρισ. δολάρια το 2000 σε 221,7 τρισ. δολάρια το 2021, ενώ το μερίδιο στο σύνολο του παγκόσμιου πλούτου από 35% αγγίζει πλέον το 48%.
Οι ελίτ αυτές είναι συγκεντρωμένες σε συγκεκριμένες περιφέρειες και χώρες του πλανήτη, κυρίως σε Β. Αμερική, Ευρώπη και μέρος της Ασίας-Ειρηνικού. Τείνουν, δε, να μοιράζονται παρόμοιους τρόπους ζωής – συμμετέχοντας στις ίδιες παγκόσμιες αγορές ειδών πολυτελείας, διακοπών και ευκαιριών εκπαίδευσης των παιδιών τους ακόμη και αν ο τόπος διαμονής τους βρίσκεται σε διαφορετικές ηπείρους.
Τα χαρτοφυλάκια του πλούτου αυτών των ελίτ είναι επίσης πιθανό να είναι αναλόγως παρόμοια, με έμφαση στα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία και ιδίως τις μετοχές, τα ομόλογα και άλλους διαπραγματεύσιμους τίτλους των διεθνών κεφαλαιαγορών. Η χαμηλή φορολόγηση τους ή η φοροελάφρυνσή τους, όπως εισηγείται η σημερινή κυβέρνηση της Βρετανίας, δεν συνιστά απλώς αδικία αλλά έγκλημα κατά της υπόλοιπης ανθρωπότητας με βάση την τρέχουσα οικονομική συγκυρία.
Μπάμπης Μιχάλης
