Θα μπορούσε να είναι ένα διαδραστικό θέαμα, ένα καλλιτεχνικό πάρε δώσε υψηλής αισθητικής, καλλιτέχνημα που αναπαριστά τις κοινωνικοπολιτικές σχέσεις, ένας θεατρικός αναστοχασμός, διαλογισμός της ταξικής διαστρωμάτωσης. Μια καλλιτεχνική, διασκεδαστική παρωδία.
Αλλά όχι, φυσικά! Είναι απλώς το γεγονός, όπου οι σύγχρονοι Γεωργαλάδες, λογοκριτές μιας ιδιότυπης ολιγαρχίας, επεμβαίνουν, διά αντιπροσώπων, για να κόψουν και να ράψουν στα μέτρα τους ένα σατιρικό δρώμενο. Η κατάσταση εκ πρώτης όψεως είναι καταφανώς γελοία. Μια τηλεοπτική περσόνα, από εκείνες που τάσσονται στην υπηρεσία της διάχυσης της υποκουλτούρας, ταυτισμένη με την εργοδοσία της, παρέα με πέντε έξι μπράβους, εισβάλλουν στη σκηνή για να διακόψουν παράσταση, προσβλητική, τάχατε, για το αφεντικό τους.
Το θέαμα έχει αφάνταστη πλάκα: όχι διότι δεν λογαριάζεται ως επικίνδυνο αλλά διότι φανερώνει την απόλυτη γύμνια, την αφόρητη αισθητική κατάπτωση της αστικής τάξης. Η οποία μετέρχεται κάθε μέσου για να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της. Ο προφανής ξεπεσμός, να γίνεσαι, από δημόσιο πρόσωπο, δημόσιο θέαμα επειδή κάποιος, κάπου, σου ασκεί κριτική, είναι το σημείο εκείνο όπου εκδιπλώνεται η ασυγκράτητη ροπή του κεφαλαίο προς τη σατραπεία.
Αυτό, όμως, είναι ο καπιταλισμός. Αν εδώ συνέβη άγαρμπα, υποδηλωτικό μιας προσωπικής κουλτούρας, δεν σημαίνει ότι ο δημόσιος λόγος δεν λογοκρίνεται με κάθε τρόπο. Όπως, φυσικά, και η τέχνη, αφού και η καλλιτεχνική δημιουργία είναι μορφή δημόσιας συνομιλίας του καλλιτέχνη με το κοινό του. Η δε εμπορευματοποίηση του έργου τέχνης έφερε σε θέση ακόμα μεγαλύτερης ισχύος όλους τους μαικήνες, δήθεν προστάτες των τεχνών, οι οποίοι, με τη δημιουργία ιδρυμάτων ή τις χορηγίες σ’ αυτά, δεν φοροδιαφεύγουν -διά των απαλλαγών- μοναχά: (καθ)ορίζουν τι είναι τέχνη, επιβάλλουν ή εξαφανίζουν καλλιτέχνες, δημιουργούν διαφημιστές και ξεπλένουν τις πομπές τους. Εκμεταλλευόμενοι την αισθητική απόλαυση, ασκούν δημόσιο έλεγχο και εξουσιάζουν, επιβάλλοντας την κυρίαρχη ιδεολογία. Από τα ιδρύματα Ωνάση – Νιάρχου μέχρι τις τηλεοπτικές εκπομπές ή τις διαφημίσεις προϊόντων (βλέπε Lacta, πρόσφατο σποτ για τη βία κατά των γυναικών), η σύγχρονη εκδοχή του ολοκληρωτισμού έρχεται βελούδινα: σπρώχνοντας στη λήθη το αίμα, τον πόνο, την αγωνία και την εκμετάλλευση διά των οποίων χτίστηκαν οι αυτοκρατορίες.
Από κάτω, σιωπή. Άνθρωποι της φτωχολογιάς συνωστίζονται στις αυλές για το παντεσπάνι τους, άνθρωποι παγιδεύονται ευγνωμονώντας, άνθρωποι, με το φόβο στο βλέμμα, κρύβουν λόγια για τον επιούσιο. Από πάνω, ομερτά. Ούτε κουβέντα, για ένα συμβάν που, υπό κανονικές συνθήκες, θα ήταν βούτυρο στο ψωμί των πρωινάδικων. Με πρωταγωνίστρια μια δικιά τους και έναν άνθρωπο αντισυστημικό μεν, του θεάτρου δε, έπρεπε να είναι πρώτη είδηση. Αλλά όχι. Ο απροκάλυπτος τρόπος, ο μπρουταλισμός στην επιβολή της κυριαρχίας αποκρύπτεται, αφού, προφανώς, θεωρείται προκλητικός. Θάβουμε την είδηση, λοιπόν, αφού, ακόμα χειρότερα, θα έπρεπε αναγκαστικά να δοθεί χώρος και στις δυο πλευρές. Είναι, όμως, ποτέ δυνατόν να ακουστεί ο αντίλογος στο λόγο της εξουσίας;
Είναι δεκαετίες τώρα που στο δυτικό καπιταλισμό η τέχνη κατήντησε ιδεολογικός μηχανισμός του κεφαλαίου, κοινώς του βαθέως κράτους. Είναι ο κυριλέ τρόπος για να κατευνάζονται οι λαοί, όταν μάλιστα η βιομηχανία της κουλτούρας αφήνει και παράδες. Εντάσσεται στο πλαίσιο της περιβόητης κοινωνικής εταιρικής ευθύνης, στάχτη στα μάτια των εκμεταλλευόμενων, βασικός πυλώνας της αλλοτρίωσης των συνειδήσεων. Ο υπάρχων συγκεντρωτισμός των ΜΜΕ δεν βοηθά στη διάχυση μιας αντιεξουσιαστικής κουλτούρας, με μόνο παράθυρο στο φως τη διαδικτυακή ελευθερία: ο Ζαραλίκος έκανε, με το βιντεάκι του στον κυβερνοχώρο, γνωστή την εισβολή των “αφεντάδων” στη σκηνή του.
“Η τέχνη ως εν-έργω-καθίδρυση της αλήθειας είναι ποίηση”, λέει ο Μάρτιν Χάιντεγκερ*. Κοντολογίς, ζούμε σ’ ένα ποιητικό κόσμο. Η Σάσα Σταμάτη, ο Μαρινάκης και οι μπράβοι του, εν έργω και επί σκηνής, καθίδρυσαν την αλήθεια τούτης της κοινωνίας: οι από κάτω, σκάστε. Θα λέτε ό,τι μας συμφέρει μοναχά.
Ποίημα, τω όντι, και μάλιστα υψηλής αισθητικής.
*“Η προέλευση του έργου τέχνης”, εκδόσεις Δωδώνη
Κατέ Καζάντη
Πηγή: arti news
